Jak można rozwiązać umowę o pracę?

Rezygnujesz. Zwalniasz się. Zmieniasz pracę. To wcale nie jest takie trudne, jak mogłoby się wydawać. Raz, że chroni Cię prawo, a dwa, to perspektywa nowej pracy , która być może zmieni Twoje życie. Zastosuj się tylko do kilku wskazówek, żeby zrobić to odpowiedzialnie i przy okazji nie spalić za sobą mostów. W tym poradniku uzyskasz podstawową wiedzę, jak rozwiązać umowę o pracę.

Co musisz wziąć pod uwagę przy rozwiązywaniu umowy o pracę?

Rodzaj zawartej umowy to pierwsza rzecz, na którą musisz zwrócić uwagę. Umowa chroni zarówno pracownika, jak i jego szefa. Dzięki niej dokładnie wiemy m.in., jak długo trzeba wykonywać uwzględnione w umowie obowiązki po przedłożeniu wypowiedzenia. Każda nich posiada inny okres wypowiedzenia. Jaki?

UMOWA NA OKRES PRÓBNY – umowa wstępna przed posianiem umowy o pracę. Jej okres wypowiedzenia to:

• 3 dni w przypadku umowy zawartej na okres 2 tygodni,

• tydzień, jeśli umowa była zawarta na okres od 2 tygodni – 3 miesięcy,

• 2 tygodnie w sytuacji zawarcia umowy 3-miesięcznej.

UMOWA NA ZASTĘPSTWO – okres wypowiedzenia trwa 3 dni.

UMOWA NA CZAS OKREŚLONY I NIEOKREŚLONY – okres wypowiedzenia tych umów jest uzależniony od czasu, jaki pracownik był zatrudniony w danej firmie i wynosi:

• 2 tygodnie w momencie, gdy pracownik był zatrudniony mniej niż pół roku,

• miesiąc – zatrudnienie trwało co najmniej 6 miesięcy,

• 3 miesiące w sytuacji, gdy pracownik związał się z firmą na co najmniej 3 lata.

Ważność umowy terminowej (na okres próbny, na zastępstwo, na czas określony) wygasa z upływem okresu, na który zostały zawarte. Zatem jeżeli Twoja umowa kończy się 31 stycznia, jest to dzień ukończenia pracy dla danej firmy (pod warunkiem, że nie została podpisana kolejna umowa z nowym okresem).

Należy również pamiętać, że do wymienionych minimalnych okresów zatrudnienia wlicza się pracownikowi także okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeśli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach przejścia zakładu pracy, a także gdy nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez poprzedniego pracodawcę.

Kiedy złożyć wypowiedzenie?

Chęć wypowiedzenia umowy o pracę zgłaszamy pracodawcy obliczając okres swojego zatrudniania, niezależnie od rodzaju podpisanej umowy. Należy pamiętać, że okres wypowiedzenia obejmujący tydzień lub miesiąc (albo ich wielokrotność np. 2 tygodnie, 3 miesiące) upływa w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Tym samym wypowiedzenie składamy w ostatni piątek miesiąca.

Sposób rozwiązania umowy o pracę – jak to zrobić?

W momencie składania wypowiedzenia, obowiązują Cię zasady zawarte w Kodeksie pracy( art. 30 § 1 k.p.), gdzie napisane jest, że umowę o pracę można rozwiązać:

• na mocy porozumienia stron – jest to najbardziej popularna i korzystna dla obu stron możliwość. W tej sytuacji pracownik i pracodawca umawiają się co do terminu rozwiązania umowy. Kompromis ten jest możliwy niezależnie od rodzaju umowy i długości jej trwania. Strony ustalają dzień zakończenia pracy, co najlepiej zawrzeć na piśmie. Jeżeli data ustania stosunku pracy nie została określona, umowa wygasa w dniu zawarcia porozumienia.

• przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem) – w tej sytuacji umowę może rozwiązać zarówno pracodawca, jak i pracownik. Musimy jednakże pamiętać, że nie każdą umowę o pracę można wypowiedzieć. Jest to dopuszczalne w przypadku umów: na okres próbny, na zastępstwo oraz na czas nieokreślony. Te, które zostały zawarte na czas określony mogą zostać wypowiedziane tylko wtedy, gdy zawarto je na okres dłuższy niż sześć miesięcy, a strony uwzględniły to w treści kontraktu. W tym przypadku obowiązują odgórne okresy wypowiedzenia określone w Kodeksie pracy (opisane wyżej).

Wypowiedzenie umowy przez pracownika to jednostronne oświadczenie pracownika, które musi być złożone pracodawcy lub osobie go reprezentującej. Wtedy ma moc prawną.

Sytuacja komplikuje się przy umowie o pracę na czas nieokreślony. Wypowiedzenie musi być poparte argumentami oraz zawierać pouczenie o prawie pracownika do odwołania się do sądu pracy. Jeżeli sąd uzna działania szefa za nieuzasadnione, bądź naruszające przepisy, może orzec o bezskuteczności wypowiedzenia, co wiąże się z koniecznością przywrócenia pracownika na stanowisko na poprzednich warunkach lub wypłaceniem mu odszkodowania. Nie obowiązuje to przy pozostałych umowach.

Umowę można też wypowiedzieć przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia) – ta forma jest wypowiedzenia jest ściśle określona w art. 55 § 1 oraz § 11 k.p. umowę o pracę. Dopuszczalna jest w przypadku, gdy:

• pracodawca nie zastosuje się do wytycznych zawartych w orzeczeniu lekarskim pracownika, u którego stwierdzono szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie;

• pracodawca naruszył podstawowe obowiązki wobec pracownika – np. naruszenie godności, brak terminowej i prawidłowej wypłaty wynagrodzenia;

• z upływem czasu, na który została zawarta – nie przysługuje tu okres wypowiedzenia;

• z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania została zawarta– tutaj również nie obowiązuje okres wypowiedzenia umowy.

Forma wypowiedzenia – co wybrać?

Z reguły przyjmuje się, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno mieć formę pisemną. Jednakże w przypadkach, kiedy nie ma możliwości przekazania drugiej stronie pisemnego wypowiedzenia osobiście, możliwym i również szeroko praktykowanym sposobem doręczenia jest wysłanie go pocztą poleconą za potwierdzeniem odbioru.

Mimo powszechnie przyjętego założenia, że wypowiedzenie składa się na piśmie, istnieją też inne formy rozwiązania stosunku pracy. Umowa o pracę może zostać rozwiązana:

• ustnie – formę taką przewiduje Kodeks cywilny,

• e-mailem – wypowiedzenie wysłane drogą elektroniczną będzie skuteczne wyłącznie, gdy zostanie opatrzone podpisem kwalifikowanym.

Co Ci przysługuje po rozwiązaniu umowy?

Do momentu rozwiązania umowy, pracodawca ma obowiązek wypłacić Ci wynagrodzenie za czas świadczonej pracy. Jeżeli pozostał Ci jakiś urlop do wykorzystania, pracodawca ma prawo podjąć decyzję o jego wykorzystaniu lub wypłacie ekwiwalentu pieniężnego (art. 171 k.p.,). Kodeks pracy reguluje także obowiązek wydania świadectwa pracy – pracownik powinien otrzymać świadectwo pracy w dniu rozwiązania umowy w terminie do 7 dni.

Dodatkowo kodeks pracy zrównuje skutki rozwiązania umowy w trybach z rozwiązania umowy za wypowiedzeniem i bez wypowiedzenia dokonanym przez pracodawcę. Oznacza to, że pracownik ma prawo do otrzymania zasiłku dla bezrobotnych czy świadczenia przedemerytalnego.