Integracja Polski z Unią Europejską, która nastąpiła w maju 2004 roku, na zawsze zmieniła oblicze naszej rodzimej gospodarki. W dotąd zamkniętym centralnie planowanym systemie gospodarczym pojawiły się zupełnie nowe, zagraniczne firmy. Coraz częściej zaczęli do nas przyjeżdżać obcokrajowcy, aby zamieszkać tutaj na stałe i podjąć pracę zarobkową. W takiej sytuacji należało przyjąć odpowiednie rozwiązania prawne względem reguł opodatkowania osób zagranicznych zatrudnianych przez polskie oraz zagraniczne przedsiębiorstwa. Warto zatem zaznajomić się z zasadami naliczania podatku od obcokrajowców żyjących i wykonujących pracę zawodową na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
Ogólne reguły opodatkowania osób zagranicznych
Osoby zagraniczne pracujące w polskich firmach zasadniczo nie muszą zbytnio orientować się w przepisach podatkowych, a to ze względu na fakt, iż zobowiązaniem płacenia odpowiednich zaliczek w ciągu roku obciążono ich pracodawcę. Trochę inaczej sytuacja wygląda natomiast w przypadku pracy wykonywanej na rzecz zagranicznych firm, które nie opłacają konkretnych stawek podatkowych w polskich urzędach skarbowych. W takim wypadku od pracującego na terenie Polski cudzoziemca oczekuje się bowiem samodzielnego rozliczania z polskim systemem podatkowym poprzez regularne wpłacanie zaliczek miesięcznych lub kwartalnych. Właściwie nie ma znaczenia wysokość rocznych dochodów danej osoby, gdyż w każdych warunkach do ustalenia wysokości konkretnych zaliczek wykorzystuje się 18% stawkę podatkową. Jeśli w danym zeznaniu podatkowym powstanie niedopłata spowodowana pewnymi odmiennościami w wyliczaniu podatku oraz zaliczek od niego, podatnik zobligowany jest do zniwelowania tych różnic w terminie do końca kwietnia następnego roku podatkowego. Jeśli jednak podatnik dobrowolnie zdecyduje się na opłacanie 32% stawki podatkowej, prawdopodobieństwo powstania wspomnianych niedopłat jest relatywnie niewielkie.
Czym jest rezydencja podatkowa?
Rezydencję podatkową czasem nazywa się też domicylem podatkowym. Pojęcia te oznaczają wskazane na stałe w międzynarodowych regulacjach prawnych miejsce opłacania podatków, czyli pewnych zobowiązań finansowych wobec konkretnego państwa. Dzięki rezydencji podatkowej możliwe staje się wyszczególnienie osób podlegających opodatkowaniu na terenie danego państwa, a także wskazanie na indywidualny zakres wspomnianego zobowiązania. Co ciekawe, polskie prawo w swej zasadniczej istocie nie rozróżnia raczej kategorii rezydencji podatkowej, wyodrębniając tylko – w zależności od sytuacji – ograniczony lub nieograniczony obowiązek podatkowy. O tym, czy dana osoba fizyczna może być rezydentem podatkowym w konkretnym kraju, decyduje głównie fakt zaistnienia w tym miejscu pewnego centrum interesów życiowych jednostki, zarówno o charakterze osobistym, jak i zawodowym. Chodzi tutaj głównie o stały pobyt na terenie Polski najbliższych członków rodziny danej osoby, jak również jej osobiste zaangażowanie w życie obywatelskie, kulturalne oraz społeczne kraju. Z kolei miejsce interesów gospodarczych staje się tożsame z miejscem uzyskiwania największej części dochodów przez daną osobę fizyczną.
Złamanie rezydencji podatkowej oraz podwójne opodatkowanie
Jeśli podatnik mieszka na stałe w jednym kraju, a pracuje legalnie na terenie innego państwa przez przynajmniej pół roku w ciągu całego roku podatkowego, często zdarza się, że obciąża się go tzw. podwójnym opodatkowaniem. Aby uniknąć takiej sytuacji, należy skorzystać z konkretnych przepisów prawnych zawartych w stosownych umowach międzynarodowych. Dzięki nim można wskazać, w którym kraju – zamieszkania czy pracy – podatnik powinien regulować swoje zobowiązania finansowe względem państwa. Może jednak również dojść do sytuacji złamania rezydencji podatkowej. Chodzi tutaj o zmianę miejsca zamieszkania albo ośrodka interesów życiowych przez podatnika. W tych okolicznościach niezbędne okazuje się zdobycie certyfikatu rezydencji podatkowej, dzięki któremu dochodzi do potwierdzenia domicylu konkretnej jednostki, a co za tym idzie, można również z powodzeniem zaświadczyć o sumiennym spełnianiu przez nią obowiązków podatkowych.
Przesądzająca moc umów międzynarodowych
Jeśli dany cudzoziemiec posiada status rezydenta podatkowego w Polsce, stosowane względem niego reguły opodatkowania nie odbiegają właściwie od zasad wykorzystywanych wobec Polaków. Ustawa o PIT podkreśla, że każdy dochód uzyskany przez osobę zagraniczną podlegającą ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu należy uznawać za dochód pochodzący z polskiego źródła, niezależnie od miejsca pochodzenia firmy zatrudniającej rezydenta podatkowego.
Od nierezydentów natomiast kraje ich pochodzenia mogą domagać się zapłacenia podatków na ich rzecz. W tej sytuacji trzeba się odwołać do odpowiednich przepisów prawnych, za pomocą których ustala się miejsce uiszczania zobowiązań podatkowych. Co do zasady jednak, w większości wypadków uzyskania dochodów na terenie Polski, wymaga się opłacenia podatku w naszym kraju od rezydentów podatkowych innych państw.
