Osoby decydujące się na założenie własnej działalności gospodarczej w wielu wypadkach postanawiają o prowadzeniu firmy w miejscu swojego zamieszkania. W ten sposób dochodzi do zmiany przeznaczenia budynku mieszkalnego w obiekt o charakterze mieszanym. W takiej sytuacji pojawia się z reguły problem, w jaki sposób zamortyzować budynek, co do którego nie ma pewności, jaki symbol widniejący w Klasyfikacji Środków Trwałych odnosi się do niego. To sprawia, że bardzo trudne jest ustalenie stawki amortyzacyjnej, w oparciu o którą dokonuje się później wszystkich niezbędnych wyliczeń. Wątpliwości w tym aspekcie rodzi się bardzo wiele i mało kto jest w stanie je efektywnie wyjaśnić. Warto zatem dowiedzieć się, w jaki sposób prawidłowo sklasyfikować oraz zamortyzować budynek usługowo-mieszkalny.
Czym jest klasyfikacja Środków Trwałych?
Wszelkie kwestie dotyczące Klasyfikacji Środków Trwałych zostały uregulowane w stosownym Rozporządzeniu Rady Ministrów wydanym dnia 3 października 2016 roku. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi taką klasyfikacją nazywa się dokument wykorzystywany do określania wysokości stawek odpisów amortyzacyjnych. Uwzględnia ona 10 głównych grup środków trwałych, a w ramach każdej z nich wyróżnia się kolejne podgrupy. Każdy środek trwały ujęty we wspomnianej klasyfikacji posiada specjalny symbol, umożliwiający określenie, jaka stawka amortyzacyjna go dotyczy.
Budynki jako środek trwały
Problem z klasyfikowaniem budynków jako środków trwałych polega na odmienności symboli oznaczających obiekty mieszkalne i przeznaczone do użytku publicznego. To pierwsze oznacza się numerkiem 11, a stawka amortyzacyjna w ich przypadku wynosi 1,5%. Z kolei obiekty niemieszkalne mają symbol 10, a amortyzację w ich sytuacji ustalono na 2,5%. Taki stan rzeczy powoduje, że określenie stawki amortyzacyjnej dla budynków o charakterze mieszanym jest bardzo trudne, a często wręcz niemożliwe. Mając to na uwadze, należy rozpatrzyć sposoby ustalania stawek amortyzacyjnych dla budynków i lokali usługowo-mieszkalnych.
Główne kryterium – powierzchnia
Na ogół przyjmuje się, że stawki amortyzacyjne obiektów budowlanych o charakterze mieszanym zależą od procenta powierzchni, którą przeznacza się na dany cel. Takie rozwiązanie wynika bezpośrednio z zawartej w rozporządzeniu definicji zarówno budynków mieszkalnych, jak i niemieszkalnych. Jeśli większa część powierzchni obiektu służy do celów stricte mieszkaniowych, a działalność gospodarcza wykonywana jest na stosunkowo niewielkim obszarze posesji (np. w jednym pokoju lub w jego części), w takim przypadku obowiązywać będzie stawka amortyzacyjna na poziomie 1,5%.
Analogicznie jeśli budynek w większości przeznaczony jest do prowadzenia działalności gospodarczej (np. sklepu, warsztatu samochodowego, biura), a cele mieszkaniowe spełnia on tylko niejako przy okazji, w takim przypadku należy przyporządkować go do obiektów o charakterze usługowym. To znajduje swoje odzwierciedlenie w stawce amortyzacyjnej wynoszącej już w tych okolicznościach 2,5%.
Czy dany obiekt budowlany rzeczywiście ma charakter mieszkalny?
Pytanie to nie jest pozbawione sensu także w przypadku budynków wykorzystywanych rzeczywiście do celów mieszkaniowych. Trzeba mieć bowiem świadomość, że o właściwym zakwalifikowaniu danego obiektu jako budynek mieszkalny lub niemieszkalny przesądza nie tyle jego wykorzystywanie w konkretnym celu, ale jego specyficzna konstrukcja. Aby, uniknąć ewentualnych pomyłek w tym względzie przy wykazie różnych budynków uwzględnionych w KŚT umieszczono odpowiadające im symbole pochodzące z innej klasyfikacji, zwanej Polską Klasyfikacją Obiektów Budowlanych.
Niezbędna pomoc
Z problemem właściwego przyporządkowania różnych typów budynków do określonych stawek amortyzacyjnych można poradzić sobie na rozmaite sposoby. Aby, rozwiać wszelkie wątpliwości w tej materii warto zwrócić się z prośbą o pomoc do odpowiedniej organizacji, którą w tym przypadku jest Ośrodek Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi. Wystarczy w tym celu złożyć pisemny wniosek, który można przynieść osobiście albo wysłać pocztą (tradycyjną lub elektroniczną). Instytucja ta wyjaśnia wszelkie kwestie odnoszące się do standardów klasyfikacyjnych. Dotyczy to nie tylko KŚT, ale także innych klasyfikacji, takich jak: PKD, PKOB, PKWiU, a także PKD. Ośrodek udziela informacji wyłącznie w formie pisemnej. Na odpowiedź zwykle nie trzeba zbyt długo czekać.
Standardowo termin udzielenia wyjaśnień upływa w przeciągu miesiąca, w niektórych przypadkach jednak – zwłaszcza gdy chodzi o nieco bardziej skomplikowane sprawy – rozciąga się on do dwóch miesięcy, licząc od momentu złożenia wniosku o wyjaśnienie określonych wątpliwości.
Indywidualne stawki amortyzacyjne
Takie stawki stosuje się po to, aby przyspieszyć proces amortyzacji obiektu budowlanego. W przypadku na przykład budynków niemieszkalnych, których amortyzacja wynosi 40 lat istnieje możliwość zastosowania wyższej stawki skracającej amortyzację o okres wcześniejszego użytkowania (do momentu wpisania nieruchomości do ewidencji środków trwałych).
Autor: Szymon Kwasigroch
