Obowiązujące przepisy prawa pracy uwzględniają szereg przypadków, które zobowiązują pracodawcę do wypłacenia pracownikowi świadczenia pieniężnego, które ma charakter odprawy, świadczenia wyrównawczego, czy odszkodowania. Pracownik, który spełnia warunki uprawniające do renty z tyt. niezdolności do pracy, bądź emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę, czy emeryturę przysługuje mu odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Odprawa rentowa i emerytalna
Artykuł 92 k.p. pracodawca obowiązany jest wypłacić odprawę emerytalną (rentową) w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownikowi, jeżeli:
- stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę bądź rentę,
- który nie otrzymał jeszcze odprawy (przykładowo, u poprzedniego pracodawcy otrzymał odprawę rentową a od następnego przechodzi na emeryturę),
- spełniającemu warunki uprawniające do emerytury czy renty z tyt. niezdolności do pracy.
Odprawa wówczas przysługuje pracownikowi, jeśli spełni wyżej wymienione warunki, nie jest to zależne od podstawy nawiązania stosunku pracy, nie jest zależne od tego, czy był zatrudniony na podstawie umowy o pracę powołania, wyboru itp. Wysokość odprawy może być określona korzystniej niżeli w Kodeksie pracy w przepisach wewnątrzzakładowych (może to być regulamin wynagrodzenia, bądź układ zbiorowy pracy). Wyższe odprawy mogą otrzymać samorządowcy, górnicy, żołnierze, czy nauczyciele. Odprawa emerytalna, bądź rentowa są świadczeniami jednorazowymi, czyli otrzymuje się je tylko raz. Należy również pamiętać, że w momencie jeśli dana osoba otrzyma odprawę rentową, nie może już pobrać odprawy emerytalnej. Ważną kwestią jest także to, że pracownik przechodzący na emeryturę u kilku różnych pracodawców odprawę emerytalną może pobrać jedynie u jednego z nich, może sobie wybrać u którego.
Ważne !
Odprawa emerytalna, bądź rentowa nie jest zwolniona z podatku dochodowego – pracodawca musi od niej obliczyć, a także odprowadzić zaliczkę, analogicznie jak w przypadku wynagrodzenia.
Odprawa pośmiertna
Odprawa pośmiertna przysługuje rodzinie pracownika zmarłego w czasie trwania stosunku pracy, czy też w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby. Wysokość odprawy określa art. 93 § 2 k.p. uwzględniając ją od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy (także u pracodawcy poprzedniego, jeżeli doszło do przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę). Odprawa wynosi:
- 1 – miesięczne wynagrodzenie w przypadku, gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 3 – miesięczne wynagrodzenie, w momencie kiedy pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
- 6 – miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Uprawnieni do odprawy są członkowie rodziny pracownika, a więc małżonek, pozostający ze zmarłym pracownikiem w związku małżeńskim w chwili jego śmierci (nie dotyczy małżonka rozwiedzionego, ani konkubenta). Do odprawy są także uprawnieni inni członkowie rodziny, którzy spełniają warunki, które są wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odprawa pośmiertna nie przysługuje, jeśli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie. W takim przypadku rodzinie przysługuje odszkodowanie od zakładu ubezpieczeń w wysokości co najmniej jednej równej odprawie kodeksowej. Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest zobowiązany wypłacić rodzinie różnice między tymi świadczeniami. Odprawę oblicza się na podstawie zasad obowiązujących przy ustaleniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop, ustalając kwotę średniego miesięcznego wynagrodzenia, bez dzielenia przez współczynnik i godziny.
Autor: Katarzyna Spysińska
Źródła:
- https://ksiegowosc.infor.pl/zus-kadry/zatrudnianie-i-zwalnianie/732384,Odprawa-rentowa-wymagalna-jest-od-dnia-przyznania-renty-przez-ZUS.html (dostęp z dnia 20.06.2020 r.)
- https://www.portalkadrowy.pl/slowa-kluczowe/odprawa-rentowa-4881 (dostęp z dnia 21.06.2020 r.)
- Magdalena Stojek – Siwińska, Meritum – Prawo pracy 2020, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2020, s. 597
