Zdarzają się sytuację, kiedy pracownik nie musi wykorzystywać urlopu wypoczynkowego, w zamian za to może poprosić pracodawcę o udzielenie mu urlopu okolicznościowego. Urlop okolicznościowy często jest nazywany zwolnieniem z jednego lub dwóch dni pracy związanych z ważnymi wydarzeniami rodzinnymi bądź osobistymi.
Urlop okolicznościowy przysługuje wszystkim pracownikom, którzy są zatrudnieni na umowie o pracę, aby urlop został przyznany pracownik, musi zwrócić się do pracodawcy z odpowiednim wnioskiem. Pracodawca może udzielić pracownikowi:
- 1 dzień wolnego w przypadku ślubu dziecka pracownika, bądź w przypadku śmierci lub pogrzebu bliskich pracownika (siostry, brata, teścia, teściowej, babki, dziadka lub innej osoby będącej na jego utrzymaniu, lub pod jego opieką),
- 2 dni wolnego w momencie ślubu pracownika, bądź w przypadku urodzenia się dziecka pracownika, w przypadku śmierci i pogrzebu bliskich pracownika (małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma, macochy).
Dodatkowo pracodawca powinien udzielić pracownikowi urlopu okolicznościowego w przypadku, gdy ten otrzyma np. wezwanie z urzędu (nakazujące stawienie się w danej instytucji w określonym czasie), a także w przypadku, kiedy pracownik jest honorowym dawcą krwi i chce oddać krew.
Pracownik z tytułu urodzenia się dziecka (dzieci) bez względu na liczbę dzieci urodzonych przy jednym porodzie przysługują dwa dni zwolnienia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zwolnienia okolicznościowe określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień. Wobec tego pracownikowi nie przysługuje zwiększona liczba dni zwolnienia od pracy z tytułu urodzenia przez jego małżonkę dwójki dzieci (bliźniąt).
Formalności związane z urlopem okolicznościowym
Należy pamiętać, że pracownik powinien wcześniej poinformować pracodawcę o skorzystaniu z urlopu okolicznościowego, chyba że było to nagłe wydarzenie (np. śmierć bliskiej osoby). W takiej sytuacji pracownik powinien powiadomić przełożonego jak najszybciej, najpóźniej w drugim dniu nieobecności w pracy. Podczas składania wniosku o urlop okolicznościowy pracownik powinien przedstawić dokumentację (np. akt zgonu). Jeśli przedstawienie dokumentacji nie jest możliwe wcześniej, pracownik powinien przedstawić je w momencie, kiedy otrzyma stosowne dokumenty.
W przypadku ślubów – rozporządzenie nie wskazuje, który ze ślubów, cywilny czy wyznaniowy uprawnia do urlopu okolicznościowego. Trzeba uznać, że ten ślub jest istotny, który wywiera skutki prawne w zakresie stanu cywilnego zawierających go osób.
Wykorzystanie urlopu okolicznościowego w innym dniu
Wykorzystanie urlopu okolicznościowego nie koniecznie musi odbyć się w dniu, w czasie ważnego wydarzenia (np. ślub dziecka). Można również skorzystać z niego w innym dniu, oczywiście o ile będzie związany z ważnym wydarzeniem, który daje możliwość wzięcia urlopu.
Wydarzenie nie doszło do skutku, co wówczas z urlopem ?
W przypadku, kiedy pracownik wykorzystał 2 dni urlopu związanego ze ślubem, a uroczystość się nie odbyła, pracownik nie spełnia uprawnień do skorzystania z urlopu okolicznościowego. W takiej sytuacji musi skorzystać z urlopu wypoczynkowego, bądź jego nieobecność w pracy będzie usprawiedliwiona, ale niepłatna.
Wynagrodzenie za urlop okolicznościowy
Wynagrodzenie za urlop okolicznościowy jest liczone w taki sam sposób, jak wynagrodzenie w przypadku urlopu wypoczynkowego. W stawce za dzień brane są pod uwagę wartości zmiennych składników wynagrodzenia pracownika z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie. Pracownikowi, który nie wykorzystał zwolnienia okolicznościowego w danym roku, nie przysługuje ekwiwalent pieniężny z tego tytułu.
Autor: Katarzyna Spysińska
Źródła:
1. https://kadry.infor.pl/urlopy/urlopy-okolicznosciowe/3107563,Urlop-okolicznosciowy-2020-podstawowe-informacje.html (dostęp z dnia 25.06.2020 r.)
2. https://zielonalinia.gov.pl/-/urlop-okolicznosciowy (dostęp z dnia 24.06.2020 r.)
3. http://e-prawapracownika.pl/612/urlop-okolicznosciowy/ (dostęp z dnia 26.06.2020 r.)
4. Magdalena Stojek – Siwińska, Meritum – Prawo pracy 2020, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2020, s. 951
