Dość silna ochrona kobiet przed zwolnieniem z pracy obowiązuje już w okresie ciąży. Ochrona polega na niemożności rozwiązania umowy o pracę, nawet gdy pracownica zaszła w ciążę w okresie wypowiedzenia. Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umów o pracę, zakaz zmiany warunków pracy oraz płacy, a także zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy – te zagadnienia w dzisiejszym artykule postaramy się przybliżyć.
Pracodawca nie może wypowiedzieć, ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, jak i w czasie urlopu macierzyńskiego, chyba że są ku temu podstawy uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy, a reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Zasady tej nie stosuje się w okresie próbnym nieprzekraczającym jednego miesiąca.
Umowa o pracę, która została zawarta na czas określony, bądź na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, będzie ulegała przedłużeniu do dnia porodu. Należy pamiętać, że powyższej zasady nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej na podstawie zastępstwa pracownika w czasie jego nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Ważne !
Okres ciąży liczony jest w miesiącach księżycowych (czyli po 28 dni), a nie w miesiącach kalendarzowych. Miesiąc ciąży nie jest liczony ja miesiąc kalendarzowy, tj. 28, 29 dni, 30 lub 31 w zależności od długości trwającego miesiąca kalendarzowego. To znaczy, że miesiąc ciąży liczymy jako 28 dni kalendarzowych, upływ trzeciego miesiąca ciąży równa się 84 dniom (3 × 28 dni). Umowa o pracę zawarta na czas określony bądź na okres próbny dłuższy niż jeden miesiąc zostaje przedłużona z mocy prawa do dnia porodu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, tj. wtedy, gdy pracownica będzie choćby w 85 dniu ciąży (3 miesiące ciąży + 1 dzień).
Rozwiązanie umowy przez pracodawcę
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem w okresie ciąży, bądź podczas trwania urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w momencie ogłoszenia upadłości, bądź likwidacji pracodawcy. Pracodawca ma za zadanie uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W wypadku niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia, które są określone w odrębnych przepisach.
Godziny nadliczbowe, pora nocna oraz delegacje
Kobiety w ciąży nie można zatrudnić w godzinach nadliczbowych, a także w godzinach nocnych. Bez zgody pracownicy w ciąży nie można jej delegować poza stałe miejsce pracy, ani nie można jej zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy. Jeżeli u pracodawcy obowiązuje rozkład czasu pracy, w którym wymiar czasu pracy został przedłużony do 12 godzin na dobę – wymiar czasu pracy kobiet w ciąży wówczas nie może przekroczyć 8 godzin dziennie. Za czas pracy, w którym pracownica nie świadczyła pracy przysługuje jej wynagrodzenie, jakie by otrzymała, gdyby w tym czasie pracowała. Delegowanie poza stałe miejsce pracy dopuszczalne jest jeżeli pracownica ciężarna wyrazi na to zgodę, zgoda powinna być udzielana za każdym razem, kiedy będzie dotyczyła propozycji wyjazdu służbowego.
Jakie są warunki pracy dla kobiet w ciąży ?
Lista prac wzbronionych kobietom w ciąży oraz karmiących dziecko piersią, przedstawia poniższe kategorie, jakie są zabronione dla wspomnianych grup pracownic:
- w narażeniu na hałas i drgania,
- w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu,
- grożące ciężkim urazem fizycznym, bądź psychicznym,
- w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi,
- w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym,
- związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, a także ręcznym transporcie ciężarów.
Ważne ! Pracodawca ma w obowiązku zwolnienie pracownicy od pracy na czas niezbędny do przeprowadzenia badań lekarskich związanych z ciążą, jeśli badania te nie mogą się odbyć poza godzinami pracy.
Autor: Katarzyna Spysińska
Źródła:
1. Magdalena Stojek – Siwińska, Meritum – Prawo pracy 2020, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2020, s. 955
2. https://kadry.infor.pl/kadry/indywidualne_prawo_pracy/uprawnienia_rodzicielskie/340594,Ochrona-stosunku-pracy-pracownic-w-ciazy.html (dostęp z dnia 12.08.2020 r.)
3. https://kadry.infor.pl/kadry/indywidualne_prawo_pracy/uprawnienia_rodzicielskie/340594,Ochrona-stosunku-pracy-pracownic-w-ciazy.html (dostęp z dnia 11.08.2020 r.)
