W obrocie gospodarczym powszechnym elementem są różnego rodzaju umowy. Wśród nich można wymienić także umowę o zakazie konkurencji i umowę o poufności. Wielu przedsiębiorców i pracowników nie do końca zdaje sobie sprawę z istoty obu umów. Tymczasem zawierane są one właśnie albo pomiędzy dwoma przedsiębiorcami albo pomiędzy przedsiębiorcą a pracownikiem. Takie umowy regulują zasady współdziałania biznesowego pomiędzy dwoma podmiotami. Dlatego tak ważne jest, aby poznać zasady ich zawierania oraz okoliczności, które ich dotyczą. Dowiedz się zatem, na czym polegają umowy o zakazie konkurencji i umowy poufności, a także czym różnią się one między sobą. Dobrze jest też poznać zasady ich sporządzania.
Na czym polegają umowy o zakazie konkurencji?
Umowa o zakazie konkurencji nazywana jest często klauzulą konkurencyjną. Zawiera się ją z pracownikiem, który odchodzi z pracy, a w trakcie swojego zatrudnienia w danej firmie miał dostęp do bardzo ważnych danych, których ujawnienie mogłoby w znacznym stopniu zaszkodzić przedsiębiorstwu.
Klauzulę konkurencyjną podpisuje się niezależnie od obowiązującej umowy o pracę. W jej ramach pracownik zobligowuje się do zaniechania przez jakiś czas po ustaniu stosunku pracy prowadzenia konkurencyjnej do byłego pracodawcy działalności gospodarczej. W okresie obowiązywania tej umowy nie może też podjąć pracy w konkurencyjnym zakładzie. Pracodawca ze swej strony zobowiązuje się natomiast do wypłacania byłemu podwładnemu odszkodowania za ograniczenia związane z podpisaniem klauzuli.
Jak sporządzić umowę o zakazie konkurencji?
Umowa o zakazie konkurencji powinna być sporządzona na piśmie. Powinna być zapisana w osobnym dokumencie lub ewentualnie stanowić klauzulę do podpisanej wcześniej umowy o pracę. W umowie trzeba określić zakres obowiązywania zakazu oraz okres ważności zobowiązania. Należy także ustalić kwotę należnego pracownikowi odszkodowania. Jego wysokość powinna wynosić co najmniej 25% wynagrodzenia, które otrzymywał pracownik w okresie przed rozwiązaniem umowy o pracę w czasie równym okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Świadczenie może być wypłacone jednorazowo lub w ratach. Jeśli w umowie o zakazie konkurencji nie uwzględniono kwoty odszkodowania, przyjmuje się, że będzie ono miało minimalny charakter. Jeśli pracodawca nie wywiązuje się z obowiązku zapłaty odszkodowania (nie płaci lub płaci nieterminowo) lub jeśli ustała przyczyna uzasadniająca zakaz, może dojść do zerwania umowy. W takiej sytuacji pracodawca nadal jest zobowiązany do zapłaty zaległego odszkodowania, ale pracownik nie musi już przestrzegać zakazu konkurencji. Naruszenie zakazu przez pracownika skutkuje odpowiedzialnością karną na podstawie przepisów prawa cywilnego.
Czym jest umowa poufności?
Umowę o zachowaniu poufności zawierają co najmniej dwie strony (może być ich więcej). W oparciu o nią strony zobowiązują się do zachowania w tajemnicy określonych danych. Takie umowy podpisuje się zazwyczaj z pracownikami i podwykonawcami, dotyczą one także kontraktów podpisywanych przed zainicjowaniem pertraktacji ugodowych i handlowych, a także umów odnoszących się do zbywania udziałów w spółce.
Umowa poufności może obowiązywać w różnym zakresie, który strony ustalają między sobą. Zwykle dotyczą one określonej tajemnicy przedsiębiorstwa, ich zasięg nie obejmuje natomiast wszystkich danych związanych z funkcjonowaniem firmy. W umowie poufności trzeba precyzyjnie określić przedmiot jej obowiązywania, w jaki sposób poufne dane są chronione oraz co grozi za nieprzestrzeganie ustaleń zawartych w kontrakcie.
Jak sporządzić umowę poufności?
W obowiązującym prawie nie określono zasad sporządzania umów poufności. Na ogół przyjmuje się, że powinny one zawierać takie elementy, jak: jednoznaczne wskazanie stron, określenie terminu obowiązywania umowy, wskazanie przedmiotu umowy i celu zaufania poufności danych, określenie podjętych środków zabezpieczania danych, wyszczególnienie konsekwencji prawnych grożących za nieprzestrzeganie zapisów umowy oraz wskazanie działań niezbędnych do podjęcia po ustaniu umowy.
Różnice
Między umową o zakazie konkurencji a umową poufności zachodzą istotne różnice. Trzeba mieć świadomość, że tajemnica przedsiębiorstwa chroni tylko poufne informacje dotyczące działalności firmy, nie obejmuje swym zasięgiem natomiast indywidualnych umiejętności i doświadczenia pracowników (tak jak ma to miejsce w przypadku umów o zakazie konkurencji). Tajemnica przedsiębiorstwa powstaje z mocy prawa, natomiast do zakazu konkurencji dochodzi tylko na podstawie zawartej umowy.
Do zachowania poufności danych zobowiązane są wszystkie osoby, które poznały daną tajemnicę (np. klienci, pracownicy, kontrahenci), a zakaz konkurencji dotyczy tylko stron umowy. Różni się też czas trwania obu rodzajów umów. Umowa poufności obowiązuje tak długo, jak dana informacja przedstawia wartość gospodarczą, umowa o zakazie konkurencji zawsze jest ograniczona terminem. Zakaz konkurencji wymaga opłacenia odszkodowania przez pracodawcę, takiego wymogu nie ma natomiast w przypadku umów poufności.
Źródła:
1. https://www.parp.gov.pl/component/content/article/57057:ochrona-tajemnicy-przedsiebiorstwa-na-nowych-zasadach-o-zmianie-ustawy-o-zwalczaniu-nieuczciwej-konkurencji (dostęp z dnia 06.10.2020 r.)
2. https://tajemnica-przedsiebiorstwa.pl/tp003-5-roznic-pomiedzy-tajemnica-przedsiebiorstwa-a-zakazem-konkurencji/ (dostęp z dnia 12.10.2020 r.)
3. https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/iii-apa-2-16-zakres-podmiotowy-umowy-dotyczacej-zakazu-522296236 (dostęp z dnia 10.10.2020 r.)
