Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę w pełnym bądź niepełnym wymiarze przysługuje prawo do skorzystania z urlopu wypoczynkowego. Można go wykorzystać w całości w określonym czasie (np. w okresie wakacyjnym) albo rozłożyć sobie wolny czas na różne dni. To urlop, w trakcie którego pobiera się wynagrodzenie w standardowej wysokości pomimo tego, iż pracownik jest wtedy zwolniony z wykonywania normalnych obowiązków zawodowych i nie musi pojawiać się w miejscu pracy. Do uzyskania urlopu niezbędne jest złożenie pisemnego wniosku do pracodawcy. Warto dowiedzieć się, jakie są zasady przydzielania urlopów przez przełożonych oraz w jaki sposób uzyskać prawo do tego świadczenia.
Czas trwania urlopu wypoczynkowego
Prawo do skorzystania z urlopu wypoczynkowego przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę. Zgodnie z obowiązującym Kodeksem pracy czas trwania urlopu wynosi 20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy danej osoby. Jeśli pracownik pracuje w określonym charakterze mniej niż 10 lat, obowiązuje go niższy wymiar urlopu.
Podwładnym o stażu pracy powyżej 10 lat przysługuje prawo do skorzystania z 26 dni urlopu wypoczynkowego. Co istotne, liczy się staż pracy u każdego pracodawcy, u którego była zatrudniona dana osoba. Nie ma znaczenia ani sposób rozwiązania umowy z poprzednim pracodawcą ani ewentualne przerwy pomiędzy poszczególnymi zatrudnieniami. Co istotne, do czasu stażu pracy zalicza się również okres przeznaczony na naukę. W przypadku osób, które uzyskały dyplom magistra, do stażu urlopowego zalicza się aż 8 lat. To oznacza, że trzeba przepracować tylko dwa lata, aby uzyskać prawo do 26 dni urlopu.
Informacja o wymiarze urlopu
Od pracodawcy wymaga się, aby maksymalnie w ciągu tygodnia od podpisania obustronnej umowy o pracę powiadomienia pracownika o wymiarze urlopu wypoczynkowego, który mu przysługuje w danych okolicznościach. Poza treścią wiadomości trzeba w tym dokumencie zawrzeć również inne dane. Zalicza się do nich określenie czasu pracy w wymiarze dniowym i tygodniowym, częstotliwość wypłacania wynagrodzenia za pracę oraz długość okresu wypowiedzenia obowiązująca przy określonej umowie o pracę. Należy też poinformować pracownika o obowiązującym w danym zakładzie układzie zbiorowym, a także o miejscu, terminie, czasie pobierania wynagrodzenia, jak również przyjętych w danym miejscu sposobach potwierdzania swojej obecności w pracy oraz usprawiedliwieniach absencji (jeśli w danym zakładzie nie ma regulaminu pracy). Jeśli charakter wykonywanej pracy wymaga wykonywania obowiązków służbowych w porze nocnej, należy o tym fakcie powiadomić pracowników.
Jak nabyć prawo do urlopu wypoczynkowego?
Pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego automatycznie wraz z rozpoczęciem każdego nowego roku kalendarzowego. Teoretycznie więc nowy urlop można wykorzystać już od początku stycznia danego roku. Zasady te nie obowiązują jednak w przypadku nowych pracowników, którzy rozpoczęli swoją pierwszą pracę w przeciągu roku kalendarzowego, wykonując swoje obowiązki w oparciu o umowę o pracę.
Za każdy miesiąc pracy zyskuje on 1/12 przysługujących mu dni urlopowych z 20 lub 26 dni określonych w Kodeksie pracy. Dopiero po nastaniu kolejnego roku kalendarzowego pracownik może skorzystać z pełnego wymiaru urlopu. Zasadniczo cały urlop trzeba wykorzystać do końca danego roku kalendarzowego. Jeśli tak się nie stanie, można mówić o tzw. urlopie zaległym. Można go wykorzystać do końca września kolejnego roku kalendarzowego.
Jak liczy się czas urlopu dla osób, które niedawno rozpoczęły pracę?
Czas przysługującego urlopu wypoczynkowego liczy się dzieląc 20 lub 26 dni przez 12 miesięcy i mnożąc uzyskaną liczbę przez ilość miesięcy, za które przysługuje prawo do urlopu z tytułu wykonywanej w tym czasie pracy zawodowej. Dotyczy to również osób, które w trakcie roku dokonały zmiany pracodawcy. Ponieważ wymiar urlopu dla każdego pracownika jest niezmienny w ciągu roku, oznacza to, że w przypadku wykorzystania określonej części wolnych dni u jednego pracodawcy, u drugiego można skorzystać jedynie z pozostałej części danego urlopu, a nie z jego całości.
Praca na niepełnym etacie
Jeśli dana osoba pracuje na niepełnym etacie, czas przysługującego jej urlopu zostaje proporcjonalnie pomniejszony o określoną liczbę dni. I tak na przykład pracownikowi pracującemu na pół etatu przysługuje 10 lub 13 dni, a na 2/3 etatu 18 lub 15 dni. Każdy niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę.
Kiedy złożyć wniosek o urlop?
Co do zasady, wniosek o urlop wypoczynkowy należy złożyć na piśmie. Urlopu udziela się zgodnie z planem pracy przyjętym na początku roku kalendarzowego. W Kodeksie pracy nie określono konkretnego terminu dopełnienia tego obowiązku. Warto jednak wziąć pod uwagę aspekt organizacyjny i odpowiednio wcześniej poinformować pracodawcę o planowanym urlopie. W ten sposób można zagwarantować pracodawcy czas na załatwienie wszystkich formalności związanych z przeorganizowaniem pracy i ewentualnym znalezieniem zastępcy na czas nieobecności pracownika w pracy.
Źródła:
1. https://kadry.infor.pl/wiadomosci/744111,Urlop-wypoczynkowy-najwazniejsze-informacje.html (dostęp z dnia 18.11.2020 r.)
2. https://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/1481783,urlop-wypoczynkowy-kodeks-pracy-wymiar-odwolanie-z-urlopu.html (dostęp z dnia 25.11.2020 r.)
