Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę na czas określony bądź nieokreślony ma prawo do wykorzystywania co roku pełnopłatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 lub 26 dni w zależności od posiadanego stażu pracy. Jeśli z różnych powodów przysługujące prawo nie zostanie wykorzystane przez daną osobę może ona ubiegać się o wypłacenie ekwiwalentu w odpowiedniej wysokości. Zarówno przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, jak i ekwiwalentu obowiązują pewne, ściśle określone zasady. Czasem jednak dochodzi do tzw. nietypowych sytuacji (np. częściowego etatu albo powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim w ciągu roku). W takiej sytuacji powstaje pytanie, w jaki sposób liczyć wynagrodzenie i ekwiwalent urlopowy?
Zasady obliczania wynagrodzenia urlopowego w standardowych sytuacjach
Przy wynagrodzeniu urlopowym bierze się pod uwagę zarówno standardową wysokość pensji, jak i różne inne dodatkowe elementy wynikające ze stosunku z pracy z wyłączeniem np. nagród jubileuszowych, wynagrodzenia za czas gotowości do pracy lub niezawinionego przestoju w niej, odpraw emerytalnych i rentowych, a także odszkodowań za rozwiązanie stosunku pracy.
W wynagrodzeniu urlopowym uwzględnia się natomiast składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości. Natomiast zmienne składniki za okres nie dłuższy niż miesiąc włącza się do wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi za trzy ostatnie miesiące bezpośrednio poprzedzające urlop. Jeśli w tym czasie nastąpiły jakiekolwiek zmiany w wysokości pensji, należy je uwzględnić przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego.
Wynagrodzenie urlopowe oblicza się, dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin wykonywanej przez pracownika pracy w okresie, który został uznany za podstawę. Uzyskany wynik trzeba później pomnożyć przez liczbę godzin, które pracownik normalnie przepracowałby, gdyby w tym czasie nie miał urlopu.
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop oblicza się w podobny sposób, co wynagrodzenie urlopowe. Można przy tym wykorzystać jeden z dwóch sposobów uwzględniania zmiennych składników wynagrodzenia. Dla składników za okresy krótsze niż miesiąc przyjmuje się średnie z trzech miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu. W przypadku okresów dłuższych niż 1 miesiąc bierze się pod uwagę średnią z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu.
Przy obliczaniu ekwiwalentu oblicza się najpierw tzw. współczynnik, który jest odrębny dla każdego roku kalendarzowego. Współczynnik oblicza się, odejmując łączną liczbę niedziel, świąt i innych dni ustawowo wolnych od pracy, a następnie otrzymany wynik dzieli się przez 12. Przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu najpierw dzieli się sumę miesięcznych wynagrodzeń przez współczynnik, a następnie dzieli się wynik za jeden dzień urlopu przez liczbę odpowiadającą dobowej normie czasu pracy. Później mnoży się otrzymany ekwiwalent za jedną godzinę urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.
Wynagrodzenie urlopowe niepełnoetatowca
Osoby, które są zatrudnione na niepełny wymiar pracy – podobnie jak inni pracownicy – mają prawo do uzyskania wynagrodzenia urlopowego w odpowiedniej wysokości. Stawkę tę oblicza się, dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, który wzięto pod uwagę przy ustalaniu podstawy. Uzyskane wynagrodzenie za jedną godzinę pracy mnoży się przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w okresie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, gdyby wówczas nie korzystał z urlopu.
Urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim
Wysokość pensji urlopowej w przypadku urlopu wypoczynkowego następującego po urlopie rodzicielskim zależy od tego, czy pracownik otrzymywał stałe, czy też zmienne składniki wynagrodzenia. W tym pierwszym przypadku dzieli się wysokość stałego wynagrodzenia miesięcznego przysługującego w miesiącu wzięcia urlopu przez nominalny wymiar czasu pracy w danym miesiącu. Później wynik mnoży się przez liczbę godzin urlopu wypoczynkowego.
Jeśli natomiast do wynagrodzenia stałego dodawane są również zmienne składniki, trzeba je wszystkie dodać do siebie, biorąc pod uwagę okres 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc skorzystania z urlopu (dotyczy to okresu poprzedzającego przejście na urlop rodzicielski). Otrzymaną sumę dzieli się przez liczbę godzin wykonywania pracy przez danego pracownika we wziętym pod uwagę okresie. Uzyskaną w ten sposób stawkę godzinową mnoży się przez liczbę dni urlopu wypoczynkowego. Do uzyskanego wyniku trzeba jeszcze dodać wynagrodzenie obliczone ze stałych składników.
Opóźnienie w wypłacie składnika wynagrodzenia
Jeśli doszło do opóźnienia w wypłacie np. prowizji w którymś z miesięcy branych pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego lub ekwiwalentu za urlop, należy wziąć pod uwagę inny, najbliższy miesiąc, w którym nie było takiego opóźnienia. Do urealnienia składników wynagrodzenia można wykorzystać dane z poprzednich 12 miesięcy.
- https://kadrywpraktyce.pl/wynagrodzenie-za-urlop-2020-co-sie-nalezy-za-urlop-wypoczynkowy-w-2020-roku/ (dostęp z dnia 20.07.2021 r.)
- https://gov.legalis.pl/lista-plac-w-praktyce-odpowiedzi-na-najtrudniejsze-pytania-wyd-6/ (dostęp z dnia 19.07.2021 r.)
