W większości zawodów obowiązki służbowe wykonuje się w ciągu dnia, czy to w porze porannej, czy też popołudniowej. Istnieją również takie profesje, które wymagają wykonywania pracy w porze nocnej. Pracownicy, którzy wykonują takie zawody, mają prawo do otrzymywania dodatkowego wynagrodzenia w określonej wysokości. Kwota dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej uzależniona jest od liczby godzin przepracowanych w nocy. Zwykle jednak jego wysokość wynosi 20% stawki godzinowej, która wynika bezpośrednio z minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na dany rok. A zatem jeśli dana osoba pracuje w trybie nocnym, jej wynagrodzenie za ten czas powinno być średnio o 1/5 wyższe niż w sytuacji, gdyby jego praca odbywała się w dzień.
Praca w porze nocnej – regulamin wewnętrzny firmy
O konieczności wykonywania pracy w porze nocnej powinien informować obowiązujący w danym zakładzie pracy regulamin. Warto mieć świadomość, że chodzi tutaj o obowiązki wykonywane w czasie pomiędzy godziną 21.00 a 7.00 rano. Podstawowe dane dotyczące tego faktu trzeba wskazać w regulaminie pracy, w którym znajdują się informacje dotyczące organizacji czasu pracy oraz porządek w procesie pracy, a także wykaz podstawowych praw i obowiązków zarówno pracodawców, jak i pracowników. Nie każdy zakład pracy jest jednak zobowiązany do stworzenia takiego dokumentu. Jeśli zatem w danej firmie nie obowiązuje regulamin (zwykle odnosi się to do mniejszych przedsiębiorstw zatrudniających maksymalnie 50 pracowników), należy wydać odpowiednią pisemną informację dla pracownika.
Kogo obowiązują regulacje dotyczące pracy w porze nocnej?
Warto nadmienić, że nie każda osoba, której czas pracy „zahacza” o wymienione godziny otrzyma wspomniany dodatek do wynagrodzenia za pracę w trybie nocnym. Trzeba bowiem mieć świadomość, że dotyczy to osób, które w ciągu swojej doby pracy wykonują co najmniej trzy godziny pracy nocnej lub też ¼ ich czasu pracy przypada właśnie na porę nocną.
Zgodnie z obowiązującym prawem, jeśli dana osoba wykonuje szczególnie niebezpieczne zadania lub też takie związane z dużym wysiłkiem fizycznym albo umysłowym, jej czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę (regulacji tej nie stosuje się do pracowników odpowiedzialnych za usuwanie awarii, przeprowadzanie akcji ratowniczych, a także osób zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy).
Dodatek za pracę w nocy – liczy się każda godzina!
Pracownik ma prawo do otrzymania dodatkowego wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej. Fakt wykonywania pracy w nocy odnotowuje się w ewidencji czasu pracy prowadzonej osobno dla każdego pracownika. Wysokość dodatku za każdą godzinę wynosi 20% minimalnej stawki godzinowej ustalonej na dany rok kalendarzowy.
Kwotę obliczonego w ten sposób wynagrodzenia za pracę zależy od nominału czasu pracy w danym miesiącu. Stawkę godzinową ustala się bowiem, dzieląc kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę przez liczbę godzin pracy, które podwładny ma obowiązek przepracować w ciągu miesiąca. Dla uzyskanej kwoty dodatku nie ma właściwie znaczenia, czy dana osoba pracuje na cały, czy też na część etatu.
Praca nocna i praca w godzinach nadliczbowych
Praca w porze nocnej zwykle wynika ze szczególnych potrzeb pracodawcy. Czasem jednak zdarza się, że pojawia się konieczność jej wykonania w określonych okolicznościach (np. należy pilnie przygotować dodatkową partię towarów albo usunąć awarię). W takim przypadku często można mówić o nadgodzinach. W tej sytuacji pracownik może liczyć na otrzymanie dodatków wynikających zarówno z pracy w godzinach nocnych, jak i stosowną rekompensatę za pracę w godzinach nadliczbowych. Chodzi tutaj o dodatek do normalnego wynagrodzenia w wysokości 100%, jeśli nadliczbówki wystąpiły w połączeniu z pracą w godzinach nocnych. Można także postarać się o udzielenie czasu wolnego w innym terminie.
Rozliczanie pracy nocnej w formie ryczałtu
Jeśli pracownik wykonujący pracę nocną realizuje swoje obowiązki służbowe poza zakładem pracy, istnieje możliwość zastąpienia obliczania konkretnych stawek godzinowych jednym rozliczeniem ryczałtowym. Wysokość dodatku obliczonego w ten sposób powinna być adekwatna do przewidywanego czasu pracy w godzinach nocnych. W stosunku do takich pracowników rezygnuje się ze skrupulatnego przeliczania czasu pracy. Przewidywany wymiar czasu pracy określa się, analizując poprzednie okresy pracy oraz uśredniając dane co do obowiązującego wymiaru czasu pracy. Ryczałt jest stałym dodatkiem do wynagrodzenia i jego wysokość nie podlega raczej zmianie, chyba że pracownik w znaczący sposób przekroczył przewidywaną pierwotnie liczbę godzin pracy. W takiej sytuacji należy mu się wyrównanie w odpowiedniej wysokości.
Trzeba mieć świadomość, że w żadnym wypadku wysokość wynagrodzenia pracownika wykonującego pracę w godzinach nocnych nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia. Jednak obliczając wysokość pensji pracowniczej, nie uwzględnia się wynagrodzenia za pracę w porze nocnej, czy to w formie stawek godzinowych, czy też ryczałtu.
Źródła:
- https://kadry.infor.pl/kadry/wynagrodzenia/rozliczanie_wynagrodzen/3005925,Jak-nalezy-ustalac-wynagrodzenie-za-prace-w-nocy.html (dostęp z dnia 31.07. 2021 r.)
- http://www.czas-pracy.pl/dzial,1800,praca-w-godzinach-nadliczbowych-i-w-porze-nocnej.html (dostęp z dnia 28.07. 2021 r.)
