Przy obliczaniu wysokości wynagrodzeń stosuje się różnego rodzaju przeliczniki. Dotyczy to także specyficznych sytuacji, jak np. niezawinionego przez pracownika przestoju w pracy albo zwolnienia z obowiązku świadczenia przypisanych obowiązków służbowych w trakcie trwania okresu wypowiedzenia. W praktyce wielu pracodawców ma ogromny problem z ustaleniem, jaka kwota pensji należy się danej osobie w ramach wynagrodzenia za pracę w tego typu okolicznościach. Warto mieć świadomość, że także w obowiązującym aktualnie ustawodawstwie nie ma żadnych konkretnych wytycznych na ten temat. W dotyczącym tego zagadnienia orzecznictwie sądowym, jak dotąd, pojawiły się natomiast trzy stanowiska, które powszechnie uznaje się za równorzędne względem siebie. Zgodnie z nimi wynagrodzenie za czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia można policzyć tak, jak wynagrodzenie przestojowe albo za urlop wypoczynkowy lub ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
Ogólne informacje
Zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy wynika zazwyczaj z podjętej w tej sprawie decyzji pracodawcy i jest podyktowane stosowaną w firmie polityką kadrową. Właściwie nie jest do końca jasne, czy do uprawomocnienia się tej decyzji niezbędne jest zawarcie stosownego porozumienia w tej kwestii z pracownikiem, czy też wystarczy postanowienie pracodawcy, do którego podwładny musi się dostosować, niezależnie od własnej woli. Na przestrzeni lat sądy wydawały różne opinie w tej sprawie. Generalnie jednak panuje powszechne przekonanie, że przełożony przy podejmowaniu takiej decyzji powinien wziąć pod uwagę zarówno swój interes, jak i dobro pracownika oraz jego słuszne interesy.
Tak czy inaczej, w tym czasie pracownik ma prawo do pobierania wynagrodzenia w określonej wysokości, nawet jeśli formalnie nie świadczy on już pracy na rzecz pracodawcy. Wysokość należnej pensji może on ustalić na jeden z trzech sposobów, czyli uwzględniając przeliczniki wynagrodzenia przestojowego, urlopowego albo ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.
Wynagrodzenie przestojowe
Zasadniczo wynagrodzenie przestojowe wypłacane jest pracownikom, którzy pozostawali w ciągłej gotowości do pracy, nie mogli jednak w określonym czasie jej wykonywać ze względu na czynniki leżące po stronie pracodawcy. W tej sytuacji wysokość rekompensaty oblicza się, biorąc pod uwagę podstawową stawkę wynagrodzenia obliczaną na podstawie stawek godzinowych albo stałej miesięcznej kwoty pensji.
W przypadku, gdy określony składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony, pracownik ma prawo do uzyskania świadczenia w wysokości 60% swojego normalnego wynagrodzenia. W tym czasie nie otrzymuje on żadnych premii i dodatków (poza dodatkiem funkcyjnym). Wynagrodzenie ustalone w ten sposób nie może być niższe niż minimalna pensja ustalona na dany rok. Mimo wszystko jest to jednak rozwiązanie najkorzystniejsze dla pracodawcy, mniej natomiast opłacalne z punktu widzenia pracownika.
Wynagrodzenie urlopowe
Może się zdarzyć, że pracodawca, który podjął decyzje o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, postanowi o wypłaceniu mu świadczenia obliczonego na zasadach obowiązujących przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje nie tylko podstawowa pensja, ale także różne inne dodatki z wyłączeniem np. nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych i rentowych, świadczeń za gotowość do pracy w trakcie przestoju, wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy itp. Jeśli pracownik pobierał wynagrodzenie w stałej wysokości, bierze się pod uwagę składniki wynagrodzenia w wysokości, która przysługuje pracownikowi w miesiącu zwolnienia ze świadczenia pracy.
Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy krótsze niż jeden miesiąc wlicza się do podstawy wymiaru w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w ciągu trzech miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc zwolnienia. W przypadku większych wahań w wysokości tych składników uwzględnia się okres 12 poprzednich miesięcy. Nie bierze się natomiast pod uwagę składników wynagrodzenia przysługujących za dłuższe niż jeden miesiąc okresy.
Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy
Z punktu widzenia pracownika najkorzystniejszym rozwiązaniem dla niego jest wypłata pieniędzy w wysokości równej ekwiwalentowi za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Zasadniczo sposób obliczania tej wartości jest analogiczny do sposobów ustalania kwoty wynagrodzenia urlopowego. Faktycznie jednak poza podstawową pensją oraz składnikami wynagrodzenia za okresy krótsze niż jeden miesiąc, pracownik ma również prawo do otrzymania składników wynagrodzenia za okresy dłuższe niż jeden miesiąc (dotyczy to np. premii rocznych, półrocznych, kwartalnych itp.). Bierze się przy tym pod uwagę składniki wynagrodzenia za okres 12 ostatnich miesięcy.
Pracodawca może sam zdecydować, w jaki sposób będzie obliczał wynagrodzenie za zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy. Jeśli jednak pracownik nie zgadza się z jego decyzją (np. o wynagrodzeniu przestojowym), może wystąpić do sądu w obronie swoich praw.
Źródła:
- https://kadry.infor.pl/kadry/wynagrodzenia/rozliczanie_wynagrodzen/524820,Wynagrodzenie-za-zwolnienie-z-obowiazku-swiadczenia-pracy-podczas-wypowiedzenia.html (dostęp z dnia 23.07.2021 r.)
- https://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/1122036,prawo-do-wynagrodzenia-za-czas-niewykonywania-pracy.html (18.07.2021 r.)
