Współczesny świat stawia przed młodymi ludźmi wiele wyzwań. Jednym z nich jest podejmowanie kariery zawodowej jeszcze przed ukończeniem 18 roku życia. Współcześnie wielu młodych ludzi dąży do tego, aby jak najszybciej się usamodzielnić i uniezależnić od wsparcia finansowego ze strony rodziców czy opiekunów prawnych. Pierwszym, bardzo istotnym krokiem na drodze ku dorosłości staje się dla nich podjęcie zajęcia zarobkowego. Pracodawca w Polsce wziął pod uwagę te dążenia młodych ludzi, udostępniając im legalną możliwość zatrudnienia się w określonym zakładzie pracy na preferencyjnych warunkach. W Kodeksie Pracy zawarto przy tym wyszczególnienie różnych obowiązków ciążących na pracodawcach, którzy decydują się na zatrudnienie młodocianych pracowników.
Osoba młodociana – definicja, warunki zatrudnienia
W świetle polskiego prawa za osobę młodocianą uważa się nastolatka, który ukończył już 15 rok życia, ale nie osiągnął jeszcze pełnoletności. Do zatrudnienia pracownika młodocianego niezbędne jest łączne spełnienie dwóch warunków. Przede wszystkim powinien on ukończyć co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową. Wymaga się także od niego przedstawienia zaświadczenia lekarskiego o tym, iż jego stan zdrowia pozwala na podjęcie zatrudnienia w określonym charakterze.
Niekiedy dopuszcza się także możliwość zatrudnienia jako pracownika młodocianego osoby, która nie ma jeszcze 15 lat. Zasadniczo jest to możliwe w trzech sytuacjach. Jeśli zatem nastolatek poniżej 15 roku życia ukończył już ośmioletnią szkołę podstawową, może rozpocząć pracę w charakterze pracownika młodocianego w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat. To samo dotyczy także nastolatków odbywających przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu. Może się też zdarzyć, że dana osoba ani nie ma ukończonego 15 roku życia, ani też nie skończyła szkoły podstawowej. W takim przypadku jej zatrudnienie jest możliwe tylko wówczas, gdy przygotowuje się on do zawodu w formie przyuczenia się do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
Na pracę osoby młodocianej zgodę muszą wyrazić jego rodzice albo opiekunowie prawni. Należy też postarać się o uzyskanie zaświadczenia z poradni pedagogiczno-psychologicznej.
Ewentualnie młodocianych można także zatrudnić przy wykonywaniu tzw. lekkich prac. Chodzi tutaj o takie zajęcia, które nie zagrażają zdrowiu i życiu młodego człowieka ani nie powodują zaburzeń w jego rozwoju psychofizycznym. Wykaz lekkich prac ustala pracodawca w porozumieniu z lekarzem i biorąc pod uwagę listę prac zabronionych dla osób młodych. Wspomniany wykaz zostaje w późniejszym czasie zatwierdzony przez inspektora pracy.
Jak zatrudnić młodocianego pracownika?
Praca z młodocianymi odbywa się zawsze w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony. W tym przypadku nie znajdują zastosowania przepisy dotyczące innych rodzajów umów. W przygotowanym kontrakcie zawiera się zawsze informacje o rodzaju odbywanego przygotowania zawodowego, okresie jego trwania i miejscu wykonywania zleconych obowiązków, a także o wysokości wynagrodzenia i sposobie dokształcania teoretycznego. Na umowie o pracę na czas nieokreślony powinien widnieć zarówno podpis samego pracownika, jak i jego rodzica bądź opiekuna prawnego. Młodociany w trakcie pracy ma też obowiązek dokształcania się zarówno w zakresie szkoły podstawowej (jeśli jeszcze jej nie ukończył), jak i ponadpodstawowej i średniej.
Obowiązki pracodawcy względem młodocianych pracowników
Zatrudnianie pracowników młodocianych wiąże się z pewnymi korzyściami, ale też ograniczeniami dla pracodawcy. Przede wszystkim powinien on zapewnić młodemu pracownikowi opiekę i pomoc niezbędną do przystosowania się do wykonywania określonej pracy. Musi opłacać wszystkie ubezpieczenia społeczne i składki zdrowotne na identycznych zasadach, jak ma to miejsce w przypadku dorosłych pracowników. Każdy młodociany pracownik musi znaleźć się też w specjalnie prowadzonej w tym celu ewidencji.
Szczególną troską pracodawca musi otoczyć zdrowie młodocianego pracownika. Przed przyjęciem do pracy nastolatek powinien przejść wszelkie wstępne badania, a następnie regularnie przechodzić badania kontrolne i okresowe. W przypadku, gdy lekarz orzeknie niezdolność danej osoby do wykonywania konkretnej pracy, należy zmienić jej zakres obowiązków lub rozwiązać umowę o pracę, aby nie narażać jej na poważne konsekwencje natury zdrowotnej.
Trzeba też wiedzieć o tym, że czas pracy młodocianego pracownika nie powinien być dłuższy niż 8 godzin na dobę (lub 6 godzin jeśli dana osoba nie ma jeszcze 15 lat). W czas pracy młodej osoby wlicza się również nauka odbywana w ramach obowiązkowych zajęć szkolnych. Młodociany nie może pracować ani w porze nocnej, ani w godzinach nadliczbowych. Jeśli w pracy spędza więcej niż 4,5 godziny na dobę, może skorzystać z 30-minutowej przerwy. Po zakończeniu pracy w danym dniu musi mieć na odpoczynek co najmniej 14 godzin, a w każdym tygodniu pracy przysługuje mu 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, wliczając w to także niedzielę. Wynagrodzenie młodocianego oblicza się w relacji do kwoty bazowej. W I roku nauki musi ono wynosić co najmniej 5% tej kwoty, a w kolejnych odpowiednio 6% i 7%.
Źródła:
- httprel=”nofollow”s://mikroporady.pl/porady/jak-po-dniu-1-sierpnia-2019-r-prawidlowo-zatrudniac-mlodocianych-i-pracownikow-ktorzy-nie-ukonczyli-jeszcze-26-roku-zycia?gclid=CjwKCAjw0qOIBhBhEiwAyvVcf6TmPvpEWePRz3VdQf58Cp7CkbeqVd50f5uxHUurZG1qKfzyGWtzsRoCVS0QAvD_BwE (dostęp z dnia 30.08.2021 r.)
- https://adwokat-wroclaw.biz.pl/zatrudnianie-mlodocianych/ (dostęp z dnia 03.09.2021 r.)
