Czas pracy w poszczególnych miesiącach różni się w zależności od ilości dni roboczych w każdym miesiącu. Zasadniczo nie ma tutaj większych różnic, jednak trzeba mieć świadomość, że mniejsza ilość dni roboczych w przeciągu miesiąca wpływa też na zmniejszenie liczby godzin przepracowanych w ustalonym okresie. To z kolei oddziałuje negatywnie na wysokość pobranego w danym miesiącu wynagrodzenia. I na odwrót – większa liczba dni i godzin roboczych w ciągu miesiąca wpływa na podwyższenie pensji. Warto dowiedzieć się, w jaki sposób liczy się czas pracy oraz czym jest okres rozliczeniowy. Podstawowe wiadomości na ten temat zostały zawarte w niniejszym artykule.
Okres rozliczeniowy – co to takiego?
Warto zdawać sobie sprawę z tego, że w obowiązujących w Polsce przepisach prawnych nie ma żadnej uniwersalnej definicji okresu rozliczeniowego. Na ogół uważa się, że jest to okres, dla którego dokonuje się ustalenia, czy czas pracy danego podwładnego mieści się w obowiązujących normach czasu pracy w przyjętym systemie czasu pracy, czy pięciodniowe tygodnie robocze są przestrzegane, a także okresy, po zakończeniu których dokonuje się rozliczenia czasu pracy danej osoby.
Innymi słowy, można stwierdzić, że jest to okres wyrażony w tygodniach bądź miesiącach, na który trzeba zaplanować pracownikowi określoną liczbę dni i tygodni tak, aby zmieścić się w dobowym i tygodniowym wymiarze czasu pracy. Okres rozliczeniowy pozostaje w ścisłym związku z czasem pracy oraz zasadami jego rozliczania.
Okres rozliczeniowy – gdzie się go wprowadza?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami Kodeksu pracy okresy rozliczeniowe wprowadza się w regulaminach pracy albo w układzie zbiorowym pracy. Może się jednak zdarzyć tak, że pracodawca nie jest zobowiązany do wprowadzenia tego typu dokumentów. W takim przypadku o okresach rozliczeniowych informuje się pracowników w pisemnym obwieszczeniu o czasie pracy.
Jeśli chodzi o regulaminy pracy, treść poszczególnych zapisów w nich zawartych musi zostać skonsultowana z działającą przy zakładzie organizacją związkową. Jeśli jednak nie ma takiej, wówczas decyzję w tych sprawach podejmuje samodzielnie pracodawca (podobnie dzieje się wtedy, gdy nie doszło do zawarcia porozumienia między przełożonym a związkiem zawodowym pracowników). Przy ustalaniu długości okresu rozliczeniowych należy wskazać, z jakich miesięcy się one składają.
Regulaminy pracy, podobnie jak obwieszczenia o czasie pracy wchodzą w życie po upływie 2 tygodni od ich ogłoszenia. Pracodawca ma obowiązek zaznajomienia wszystkich pracowników z treścią wprowadzonych dokumentów. Tak samo dzieje się wówczas, gdy doszło do modyfikacji znajdujących się tam zapisów. Można to zrobić poprzez zawieszenie na tablicy ogłoszeń, umieszczenie ich w wewnętrznej sieci firmowej, przesłanie pocztą mailową, czy też osobiste doręczenie każdemu pracownikowi z osobna.
Układy zbiorowe wchodzą w życie w terminie określonym w tym dokumencie, nie może to być jednak wcześniej niż dzień zarejestrowania tego układy. Podobnie jak w przypadku regulaminów od pracodawcy wymaga się poinformowania wszystkich pracowników o zapisach zawartych w układach oraz ewentualnych zmianach w ich treści.
Kogo dotyczą okresy rozliczeniowe w firmie?
Okresy rozliczeniowe w przedsiębiorstwie dotyczą wszystkich osób tam zatrudnionych. W zależności od zajmowanego przez nich stanowiska mogą one jednak różnić się między sobą. Można także ustalić indywidualne okresy rozliczeniowe dla każdego pracownika z osobna. Zazwyczaj dokonuje się tego w oparciu o odpowiednie przepisy zawarte w umowie o pracę. W takiej sytuacji zwykle pracownik może liczyć na korzystniejsze warunki rozliczania czasu pracy.
Podstawowe okresy rozliczeniowe
W Kodeksie pracy rozróżnia się kilka okresów rozliczeniowych. Przy systemach pracy podstawowym, zadaniowym oraz przerywanym stosuje się zwykle czteromiesięczne okresy rozliczeniowe. Równoważny czas pracy, a także praca weekendowa i skrócony czas pracy zwykle mają miesięczny okres rozliczeniowy. Okresy do maksymalnie 4 tygodni stosuje się natomiast w przypadku pracy w ruchu ciągłym. Pracodawca może skrócić okresy rozliczeniowe do 3, 2 lub 1 miesiąca. Można też ustalać różne długości okresów rozliczeniowych w zależności od danego okresu roku (np. czteromiesięczne rozliczanie okresu letniego przy dwumiesięcznych okresach).
Czasem można też przedłużyć okres rozliczeniowy. Musi on jednak być nie dłuższy niż 12 miesięcy, przy zachowaniu wszystkich ogólnych zasad dotyczących ochrony pracowników oraz bezpieczeństwa wykonywania przez nich powierzonych zadań służbowych.
Obliczanie wymiaru czasu pracy
Do obliczenia wymiaru czasu pracy trzeba najpierw pomnożyć liczbę 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni przypadających w danym okresie rozliczeniowym. Do otrzymanej liczby dodaje się iloczyn 8 godzin oraz liczbę dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego. Następnie odejmuje się od tej liczby iloczyn 8 godzin oraz liczby dni świątecznych ustawowo wolnych od pracy w danym miesiącu, które przypadają w inny dzień niż niedziela.
- https://ksiegowosc.infor.pl/zus-kadry/zatrudnianie-i-zwalnianie/709024,Czym-jest-okres-rozliczeniowy-w-prawie-pracy.html (dostęp z dnia 27.09.2021 r.)
- https://www.pit.pl/aktualnosci/okresy-rozliczeniowe-czasu-pracy-w-2021-roku-1002667 (dostęp z dnia 28.10.2021 r.)
