Omawiając Przychody i Koszty pozostałej działalności operacyjnej na wstępie warto przedstawić czym w ogóle jest Pozostała działalność operacyjna.
Mówiąc najprościej, do pozostałej działalności operacyjnej zaliczymy wszystkie te zdarzenia gospodarcze, które nie mają bezpośredniego związku ze zwykłą, statutową działalnością jednostki, wynikają jednak z normalnej działalności operacyjnej. Tak jak w podstawowej działalności operacyjnej, tak w przypadku pozostałej działalności operacyjnej również mamy do czynienia z pojęciami przychodów i kosztów związanych z tą działalnością. Dlatego też przychody, jak i koszty wpływają na wynik z pozostałej działalności operacyjnej.
Pozostałe przychody i koszty operacyjne
Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości przez pojęcie pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych rozumieć należy przychody i koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności przychody i koszty związane:
– z działalnością socjalną,
– ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji,
– z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji, w tym także aktualizacją wartości tych inwestycji, jak również z ich przekwalifikowaniem odpowiednio do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli do wyceny inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną wartość godziwą,
– z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów,
– z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
– z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty finansowe,
– z odszkodowaniami i karami,
– z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.
– ze zdarzeniami losowymi.
Do ewidencjonowania przychodów i kosztów pozostałej działalności operacyjnej służyć mogą
dwa konta księgowe np.:
· konto 760 Pozostałe przychody operacyjne (konto to powinno przyjmować saldo kredytowe),
· konto 765 Pozostałe koszty operacyjne (konto to powinno przyjmować saldo debetowe).
Przychody pozostałej działalności operacyjnej
Zgodnie z ustawą o rachunkowości do pozostałych przychodów operacyjnych jednostki zaliczyć można m. in.:
– uzyskane przychody ze sprzedaży środków trwałych,
– odpisy dotyczące zobowiązań przedawnionych i umorzonych,
– otrzymane darowizny,
– otrzymane dotacje, subwencje oraz różnego rodzaju inne dopłaty i dofinansowania,
– wszelkiego rodzaju wpłacone na rzecz jednostki kary, odszkodowania itd.
Oczywiście warto jest prowadzić szczegółową ewidencję w ramach konta przychodów. W zależności od częstotliwości występowania poszczególnych rodzajów operacji w jednostce, wskazane jest wyodrębnianie przychodów np. pochodzących z dotacji, subwencji i różnych dopłat, przychodów z tytułu sprzedaży czy likwidacji środków trwałych itd.
Na koniec roku obrotowego jednostka powinna przeksięgować wartość pozostałych przychodów operacyjnych na konto dotyczące wyniku finansowego.
Pozostałe koszty operacyjne
Pozostałe koszty operacyjne stanowią odwrotność pozostałych przychodów operacyjnych.
Przykład:
W momencie gdy dana jednostka otrzyma wpłatę kary umownej od kontrahenta, stanowi to dla niej pozostały przychód operacyjny. Natomiast jeżeli sama taką karę musiała zapłacić, wartość tej kary stanowiła będzie dla tej jednostki pozostały koszt operacyjny.
Do pozostałych kosztów operacyjnych zaliczyć można między innymi:
– koszty działalności socjalnej,
– koszty likwidacji środków trwałych,
– wartość netto sprzedanych środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych,
– rezerwy na przewidywane straty,
– przekazane darowizny,
– zapłacone składki na rzecz organizacji, do których przynależność nie jest obowiązkowa,
– różnego rodzaju zapłacone kary, odszkodowania i grzywny,
– koszty zaniechanej lub niepodjętej produkcji,
– koszty zaniechanych remontów, zaniechanej budowy środków trwałych itp.,
– niedobory i szkody, które nie obciążają podstawowej działalności operacyjnej.
Przychody i Koszty Finansowe
Warto zwrócić uwagę, iż z działalnością finansową jednostki wiążą się posiadane przez nią aktywa finansowe tak jak z działalnością finansową nieodłącznie związane są również przychody i koszty finansowe.
Przychody finansowe
Do przychodów finansowych jednostki zaliczyć można przede wszystkim te przychody, które wiążą się z posiadanymi przez jednostkę aktywami finansowymi. Mogą to być zatem między innymi:
– przychody ze sprzedaży walut obcych,
– dodatnie różnice kursowe,
– prowizje od udzielonych pożyczek,
– odsetki z tytułu posiadanych lokat, rachunków bankowych, obligacji,
– odsetki otrzymane od kontrahentów z tytułu nieterminowych płatności,
– przychody uzyskane z tytułu sprzedaży papierów wartościowych,
– wypłacone na rzecz jednostki dywidendy z tytułu posiadanych udziałów w innych podmiotach.
Ewidencji przychodów finansowych dokonuje się na koncie 750 Przychody Finansowe. W ciągu roku obrotowego, konto to powinno przyjmować saldo kredytowe. Jego wartość określa nam wysokość wygenerowanych (uzyskanych) od początku roku obrotowego przychodów finansowych.
Koszty finansowe
Natomiast do kosztów finansowych zaliczyć można między innymi:
– odsetki i prowizje od zaciągniętych pożyczek i kredytów,
– odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych,
– ujemne różnice kursowe,
– wartość sprzedanych walut – na podstawie ceny ich nabycia,
– wartość sprzedanych papierów wartościowych itd.
Pamiętać tutaj warto, że odsetki od kredytów i pożyczek dotyczących środków trwałych w budowie nie powinny być zaliczane do kosztów finansowych, gdyż powiększają one wartość środka trwałego w budowie.
Ewidencji kosztów finansowych służy konto 755 Koszty Finansowe.
| Koszty Finansowe związane bezpośrednio z innymi okresami niż te, w których zostały poniesione, powinny być rozliczane w czasie jako rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów finansowych. |
Wynik finansowy
Poprawne ustalenie wyniku finansowego jednostki uzależnione jest od przyjętego przez jednostkę sposobu rozliczania i ewidencjonowania kosztów oraz wykazywania ich w odpowiednim wariancie Rachunku Zysków i Strat. Warto wiedzieć, że Rachunek Zysków i Strat może być sporządzany na dwa sposoby: w wariancie porównawczym oraz w wariancie kalkulacyjnym.
W jednostkach innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji na wynik finansowy netto składają się:
– wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych,
– wynik operacji finansowych,
– wynik operacji nadzwyczajnych,
– obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego, którego podatnikiem jest jednostka, i płatności z nim zrównanych na podstawie odrębnych przepisów.
Inaczej mówiąc wynik działalności operacyjnej stanowi różnicę między przychodami netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług, oraz pozostałymi przychodami operacyjnymi a wartością sprzedanych produktów, towarów i materiałów wycenionych w kosztach wytworzenia albo cenach nabycia, albo zakupu, powiększoną o całość poniesionych od początku roku obrotowego kosztów ogólnych zarządu, sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz pozostałych kosztów operacyjnych.
Wynik operacji finansowych stanowi natomiast różnicę między przychodami finansowymi, w szczególności z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, a kosztami finansowymi, w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji innych niż te, które zostały wymienione w art. 28 ust. 1 pkt 1a ustawy o rachunkowości, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek, prowizji, dodatnich i ujemnych różnic kursowych.
Źródła:
1. https://lexlege.pl/ustawa-o-rachunkowosci/art-3/ (dostęp z dnia 06.09.2022).
2. http://www.vademecumksiegowego.pl/artykul_narzedziowa,1161,0,19418,pozostala-dzialalnosc-operacyjna.html (dostęp z dnia 07.09.2022).
3. https://mfiles.pl/pl/index.php/Pozosta%C5%82e_przychody_i_koszty_operacyjne (dostęp z dnia 05.09.2022).
4. https://ksiegowosc.infor.pl/poradniki/17527,Przychody-z-pozostalej-dzialalnosci-operacyjnej-ewidencja-ksiegowa.html (dostęp z dnia 06.09.2022).
5. https://msp.money.pl/wiadomosci/poradniki/artykul/koszty-operacyjne-co-nalezy-do-nich,51,0,2424371.html (dostęp z dnia 07.09.2022).
6. https://oficynafk.pl/154/przychody-i-koszty-w-jednostce-przyklady-ksiegowan-16050.html (dostęp z dnia 05.09.2022).
7. https://pl.linkedin.com/pulse/przychody-i-koszty-w-rachunku-zysk%C3%B3w-strat-unikanie-witold-pola%C5%84ski (dostęp z dnia 07.09.2022).
