Pusta faktura nie odzwierciedla rzeczywistego zdarzenia, jednak jest dokumentem stanowiącym fakturę VAT. Na jej podstawie można wywnioskować, że faktycznie nie było transakcji. Do tzw. pustej faktury można zaliczyć taką, w której data, dane nabywcy, dane zbywcy, ilość towaru, cena jednostkowa, wartość transakcji i inne informacje nie odzwierciedlają stanu faktycznego. Takie działania skutkują konsekwencjami, ponieważ w takiej sytuacji wystawca i nabywca działają niezgodnie z przepisami.
Czy od faktury tzw. pustej faktury VAT istnieje obowiązek zapłaty podatku?
Dla urzędu nie jest ważne to, czy doszło do transakcji wynikającej z tzw. pustej faktury. Przedsiębiorca wystawiający fakturę ma obowiązek od takiego dokumentu odprowadzić odpowiedni podatek. Wymóg ten regulują przepisy, a dokładnie Ustawa o podatku od towarów i usług, która zobowiązuje każdego podatnika do regulowania podatku wynikającego z wystawionej i wprowadzonej do obiegu faktury VAT. Faktura VAT jest dokumentem potwierdzającym, że doszło do sprzedaży i zakupu. Zupełnie inną kwestią może być fakt, czy fizycznie doszło do danej transakcji.
Kodeks karno-skarbowy przewiduje karę pieniężną, karę pozbawienia wolności, a nawet obie kary jednocześnie za wystawienie takich faktur. Najczęstsze uchybienia, do jakich dochodzi w związku z wystawianiem faktur to:
- podawanie nieprawdy lub zatajanie jej w zeznaniach i oświadczeniach doprowadzających do uszczuplenia podatku,
- zaniechanie wystawienia faktury lub rachunku i wystawienie tych dokumentów w sposób wadliwy,
- nierzetelne wystawianie faktur lub rachunków i wprowadzanie ich do obiegu.
Jak poprawić uchybienie związane z wystawieniem pustej faktury?
Poprawa faktury wchodzi w grę tylko w przypadku niezamierzonych działań przedsiębiorcy. Pustą fakturę traktuje się wtedy jak zwyczajny błędny dokument, czyli np. jak rachunek ze złymi danymi podatnika. Ustawa o podatku VAT umożliwia sprostowanie takich działań na dwa różne sposoby:
- Jeżeli faktura nie została jeszcze wprowadzona do obiegu, można ją anulować. Aby tego dokonać, wystawiający taką fakturę musi posiadać oryginał i kopię tego dokumentu. W dokumentach księgowych należy umieścić zapis o takiej czynności.
- Są sytuacje, w których nie można anulować faktury wówczas, można dokonać korekty do zera. W tym przypadku należy sporządzić fakturę korygującą.
Jak wygląda orzecznictwo sądów administracyjnych na temat pustych faktur?
Orzecznictwo sądów administracyjnych głosi, że nie jest ważne, czy pusta faktura została wytworzona przez podatnika świadomie, czy błędnie. Nie jest istotne również to, czy transakcja miała miejsce, czy jest fikcją – w każdym z tych przypadków podatek musi być uregulowany. Natomiast kluczową kwestią jest to, czy faktura została wprowadzona do obiegu. Z takiej faktury musi zostać odprowadzony podatek. Wprowadzona do obiegu faktura oznacza to, że została wręczona kontrahentowi.
Dlatego samo wystawienie pustej faktury nie jest naruszeniem prawa, ale dopiero jej doręczenie i niechęć lub unikanie wystawienia korekty. Jednak ostatecznie, asekurując się wyrokami Sądu Najwyższego, który stwierdził, że każdy przypadek wystawienia pustej faktury należy traktować indywidualnie.
Nabywca a prawo do odliczenia podatku w związku z wystawieniem pustej faktury
Ustawa o podatku VAT gwarantuje odliczenie podatku za zakupiony towar na podstawie rzetelnie wystawionej faktury. W żadnym wypadku nie może to być tzw. pusta faktura. W przypadku, gdy wyjdzie na jaw, że nie doszło do transakcji sprzedaży, a wprowadzono do obrotu prawnego fakturę, to nie tylko nie może ona stanowić podstawy do odliczenia podatku, ale również będzie to dowodem w sprawie sądowej.
Do takiej samej sytuacji dochodzi, gdy kwoty na fakturze są niezgodne ze stanem faktycznym (np. ceną rzeczywistą, za którą został zakupiony produkt). Tak samo się dzieje, gdy transakcja sprzedaży jest sprzeczna z ustawą lub transakcja ustawę skutecznie „obchodzi”.
Pusta faktura a plik JPK 7
Nie ma możliwości wykazywania opłaty podatku VAT z pustej faktury. Tym bardziej, gdy istnieje celowość wystawienia takiej faktury. Dlatego nie ma możliwości jej wykazania również w pliku JPK 7.
Zgodnie z ustawą o podatku VAT podatek z tzw. pustej faktury nie jest należnym zobowiązaniem. Jednakże podatek wynikający z pustej faktury trzeba uregulować.
Pusta faktura, czynny żal?
Wystawianie pustych faktur i wprowadzenie do obrotu pustej faktury obliguje przedsiębiorcę do zapłaty podatku. I tylko korekta dokumentująca rzetelną transakcję umożliwia odliczenie należnego podatku. W przypadku korekty pustej faktury do tzw. zera uwalnia się przedsiębiorcę od poniesienia konsekwencji.
Do stycznia 2022 r. przedsiębiorca, który omyłkowo przesłał niezgodną informację, miał obowiązek złożyć tzw. czynny żal, czyli dobrowolne przyznanie się do naruszenia przepisów podatkowych. Obecnie już takiego obowiązku nie ma, ale w przypadku pomyłki należy dobrowolnie i jak najszybciej dokonać korekty. W momencie, gdy pomyłka zostanie zauważona przez Urząd Skarbowy, pracownik Urzędu Skarbowego, wskaże termin, w którym należy dokonać korekty.
Źródła:
1. https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/vat/faktura/5403424,Pusta-faktura-skutki-wystawienia.html
2. https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/1087411,korekta-pustych-faktur-zasady.html
