Ryczałt – na czym polega?
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest uproszczoną formą opodatkowania działalności gospodarczej. Stawki podatku zależą od rodzaju prowadzonej działalności i wahają się od 2% do 17%.
Podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi osiągnięty przychód po uwzględnieniu przysługujących odliczeń.
W rozliczeniu podatkowym nie uwzględnia się więc kosztów uzyskania przychodów. Dzięki temu obliczenie podatku jest o wiele prostsze niż na zasadach ogólnych. Dlatego też ryczałt może być opłacalny dla przedsiębiorców, którzy nie ponoszą wysokich wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
| Od 2023 roku ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będą obligatoryjnie opodatkowane przychody uzyskiwane z tytułu najmu prywatnego, czyli najmu prowadzonego poza działalnością gospodarczą. |
Wykaz środków trwałych dla ryczałtowców
Osoby, które rozważają rozliczanie działalności w oparciu o ryczałt, muszą mieć świadomość faktu, że poza ewidencją przychodów ta forma opodatkowania wymaga również prowadzenia dodatkowej ewidencji:
– wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencji wyposażenia,
– karty przychodów (o ile ryczałtowiec zatrudnia pracowników na umowę o pracę)
zgodnie z ustawą o ryczałcie (https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zryczaltowany-podatek-dochodowy-od-niektorych-przychodow-16832090/art-15). Warto pamiętać, iż ewentualne nieprawidłowości mogą doprowadzić do powstania konsekwencji finansowych.
| Przedsiębiorca, który dokonuje zmiany formy opodatkowania z zasad ogólnych lub podatku liniowego na ryczałt ewidencjonowany ma obowiązek prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. |
Ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wygląda analogicznie jak w przypadku podatnika rozliczającego się na zasadach ogólnych bądź wg podatku liniowego.
Zapisów dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się w wykazie najpóźniej w miesiącu przyjęcia ich do używania.
Środki trwałe i ich sprzedaż
Sprzedaż środka trwałego przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą rodzi konieczność opodatkowania podatkiem tej transakcji. W przypadku wyboru podatku liniowego czy skali podatkowej byłby to dochód, natomiast w przypadku ryczałtu jest to przychód. Niekiedy możliwa jest sytuacja, w której pomimo, że podstawą opodatkowania w ryczałcie jest przychód, to podatek płacony od sprzedaży jest niższy niż w przypadku zastosowania skali podatkowej czy podatku liniowego. Tu działa często bardzo preferencyjna stawka ryczałtu mająca zastosowanie przy sprzedaży środków trwałych, która wynosi 3%.
Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym w zależności od rodzaju sprzedawanego środka trwałego przewiduje różne stawki ryczałtu dla przychodów osiąganych z tego tytułu. Inna stawka ryczałtu obowiązuje dla przychodu ze sprzedaży ruchomych składników majątku, a inna dla nieruchomości niemieszkalnych. Gdy podatnik uzyskał przychód z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, będących środkami trwałymi podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wówczas do jego opodatkowania powinien zastosować 3% stawkę ryczałtu (art. 12 ust. 1 pkt 7 lit. f ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).
Jeżeli natomiast środek trwały to nieruchomość (inna niż mieszkalna) podlegająca ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, to przychód z jej sprzedaży jest opodatkowany 10% stawką ryczałtu (bez względu na okres nabycia tej nieruchomości). Wynika to z art. 12 ust. 10 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Sprzedaż majątku firmy, która stosuje ryczałt od przychodów ewidencjonowanych podlega opodatkowaniu wg odrębnych stawek podatkowych. Przychód powstały ze zbycia majątku firmy zaliczany jest do podstawy obliczenia składki zdrowotnej. |
Zakup środka trwałego
Odrębnym problemem jest zakup składników majątkowych przez podatników rozliczających się z zastosowaniem stawek ryczałtu. Ta grupa podatników nie może zaliczyć zakupów firmowych do kosztów uzyskania przychodu. W związku z tym podatnik taki nie uwzględnia wartości środków trwałych ani amortyzacji w kalkulacji podatku (podstawę stanowi w tym przypadku przychód pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne).
Amortyzacja dla przedsiębiorców rozliczających się w formie ryczałtu
Amortyzacja środków trwałych to nic innego jak stopniowe zużycie środka trwałego uwzględniane w formie okresowych odpisów amortyzacyjnych w kosztach ( wartości środka trwałego podlega uwzględnieniu w kosztach wg czasu trwania amortyzacji). To właśnie amortyzacja środków trwałych stanowi koszt podatkowy. W przypadku podatników korzystających z ryczałtu nie możliwości pomniejszają przychodów o koszty uzyskania przychodu.
Mimo to podatnicy rozliczający się w tej formie mają obowiązek prowadzenia ewidencji oraz amortyzowania środków trwałych. W taki sam sposób jak pozostali podatnicy podczas wprowadzenia środka trwałego do działalności określają kategorię środka trwałego, metodę i okres amortyzacji, a także tworzą jego plan amortyzacji. Sposób prowadzenia ewidencji środków trwałych również się nie różni. Natomiast ze względu na brak możliwości pomniejszania przychodów o poniesione koszty ryczałtowcy nie ujmują odpisów amortyzacyjnych w rozliczeniach podatkowych.
Dla ryczałtowca najkorzystniejszą metodą amortyzacji może okazać się amortyzacja liniowa. Wynika to z tego, że w razie gdy w przyszłości zostałaby zmieniona forma opodatkowania na zasady ogólne lub podatek liniowy, niezamortyzowana część stanowiłaby wówczas koszt uzyskania przychodów prowadzonej działalności.
Warto tutaj wspomnieć, że obowiązek rozliczania zryczałtowanym podatkiem dochodowym przysługuje jedynie do określonego limitu (2 000 000 euro), po którego przekroczeniu przedsiębiorca ma obowiązek przejść na zasady ogólne. Przedsiębiorca ma prawo także dobrowolnie zmienić formę opodatkowania i zrezygnować z rozliczania ryczałtem nawet w trakcie roku. Amortyzacja środków trwałych zwykle rozkładana jest w czasie na wiele lat. W związku z tym po zmianie formy opodatkowania na zasady ogólne podatnik powinien kontynuować prowadzenie ewidencji środków trwałych, a pozostała, niezamortyzowana część składników majątku znajdujących się w firmie na dzień dokonania zmiany będzie stanowiła koszt podatkowy i zostanie ujęta w KPiR w formie odpisów amortyzacyjnych.
Źródła:
1. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zryczaltowany-podatek-dochodowy-od-niektorych-przychodow-osiaganych-16832090 (dostęp z dnia 30.11.2022).
2. https://www.pit.pl/aktualnosci/ryczaltowcy-nie-zyskaja-na-zakupie-majatku-firmowego-a-straca-na-jego-sprzedazy-1006413 (dostęp z dnia 30.11.2022).
3. https://www.gofin.pl/podatki/17,1,61,282442,sprzedaz-samochodu-przez-ryczaltowca-po-wykupie-z-leasingu-na.html (dostęp z dnia 01.12.2022).
4. https://www.izbapodatkowa.pl/stawka-ryczaltu-dla-przychodu-ze-sprzedazy-srodka-trwalego,4,2941 (dostęp z dnia 01.12.2022).
5. https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00263 (dostęp z dnia 02.012.2022).
