Zakup części samochodowych z UE z przeznaczeniem do samochodu firmowego a WNT

Wobec znacznej podwyżki cen części samochodowych dostępnych w Polsce wiele firm poszukuje ewentualnej tańszej oferty poza granicami kraju.

Gdy polski przedsiębiorca nabędzie już części samochodowe od kontrahenta z UE spoza Polski nasuwa się pytanie. W jaki sposób ująć daną transakcję w VAT? W jakim okresie czasu? Po jakim kursie? Na te i wiele innych wątpliwości odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Czym jest WNT?

Jak mówi art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2022 r. poz. 931 zwana dalej ustawą o VAT) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), należy rozumieć nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

UWAGA: Transakcja WNT czyli zakup przez polskiego przedsiębiorcę towaru z kraju należącego do UE innego niż Polska zaistnieje jeżeli: sprzedający nieposiadający siedziby w Polsce jest czynnym podatnik VAT (czyli podatnikiem zarejestrowanym do podatku od wartości dodanej), polski nabywca jest czynnym podatnikiem VAT (podatnik zarejestrowany do podatku od wartości dodanej) albo osobą prawną niebędącą podatnikiem VAT, nabywane towary przez polską firmę służą wyłącznie celom prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, towary będące przedmiotem WNT zostały rzeczywiście przemieszczone (przetransportowane lub wysłane) w tym przypadku z jednego z krajów UE do Polski.

Warto zaznaczyć, iż powyższe warunki dotyczą zaistnienia WNT nie odnoszą się natomiast do wymogów dotyczących prawidłowego rozliczenia podatku VAT u nabywcy z tytułu dokonanego zakupu w ramach WNT.

Przykład 1

Spółka z o.o. będąca czynnym podatnikiem VAT nabyła części samochodowe od firmy z Niemiec (czynny podatnik podatku od wartości dodanej). Części są przeznaczone do samochodu będącego środkiem trwałym kupującego – spółki z o.o. Części przyjechały transportem dostawcy, który rozwoził nabywane części dla klientów z różnych części Polski.

W tym wypadku zaistnieje transakcja WNT.

Numer identyfikacyjny VAT-UE czyli zanim polski podatnik dokona WNT

Zgodnie z tym co mówi art. 97 ust. 1 ustawy o VAT czynny podatnicy VAT albo podatnicy podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni, są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej WDT lub pierwszego WNT zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym (VAT-R) o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności.

Powyższe oznacza, że polski czynny podatnik VAT będący nabywcą towaru z UE (spoza Polski) zanim dokona zakupu w ramach WNT ma obowiązek dokonać rejestracji VAT-UE.

Rejestracja do VAT-UE oznacza poinformowanie urzędu skarbowego przez pierwszą transakcją stanowiącą WNT o tym, że podatnik będzie dokonywał takich nabyć.

Rejestracja do VAT-UE powoduje, iż podatnik otrzymuje tzw. NIP unijny. Jest on takim sam jak dotychczasowy polski NIP firmy. Jedyna różnica to dodanie przedrostka PL przed tym NIP-em.

UWAGA: Zgłoszenie o chęci przeprowadzania transakcji unijnych – polski nabywca będący czynnym podatnikiem VAT dokonuje jeszcze przed dokonaniem transakcji zakupu w ramach WNT (albo sprzedaży w ramach WDT) poprzez wysyłkę aktualizacji formularza VAT-R do urzędu właściwego ze względu na adres zamieszkania (osoba fizyczna) albo adres siedziby (osoba prawna np. spółka z o.o.).

Obowiązek podatkowy w WNT

Niezwykle ważną sprawą przy zakupie będącym WNT jest jego prawidłowe rozliczenie względem VAT.

Co niezwykle konstrukcja nabycia będącego WNT wygląda następująco:

1. sprzedawca z UE (spoza Polski) wystawia fakturę sprzedaży ze stawką VAT 0%,
2. firma z Polski – kupujący rozlicza podatek VAT z tytułu zakupu towarów w ramach transakcji WNT.

Na mocy art. 20 ust. 1 ustawy o VAT moment (miesiąc) w którym polski nabywca ma obowiązek rozliczyć w ewidencji VAT (JPK_V7) transakcję WNT to miesiąc wystawienia przez sprzedawcę faktury sprzedaży.

UWAGA: W przypadku gdy sprzedawca z UE dokona sprzedaży towaru na rzecz polskiej firmy, towar zostanie przetransportowany do Polski a sprzedawca z UE nie wystawi faktury sprzedaży – to polski nabywca i tak ma obowiązek rozliczyć transakcję zakupu towaru jako WNT najdalej 15-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru.

Transakcja WNT musi być wykazana w JPK_V7 oraz w informacji podsumowującej VAT-UE

Jak już wyżej wspomniano to polski podatnik VAT będący nabywcą towarów w ramach transakcji WNT jest zobligowany do rozliczenia podatku VAT z tytułu tego nabycia.

Rozliczenie podatku VAT z tytułu WNT w ewidencji VAT JPK_V7 obywa się dwustronnie tzn. zarówno w rejestrze VAT sprzedaży jak i w rejestrze VAT zakupu.

Kwota, która powinna stanowić podstawę opodatkowania w ramach WNT do ujęcia w ewidencji VAT JPK_V7 zarówno po stronie sprzedaży jak i po zakupu to kwota wynikająca z faktury sprzedaży otrzymana od sprzedawcy.

UWAGA: Podstawa opodatkowania WNT to wszystko co jest zapłatą dla sprzedawcy a także: podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku, koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Reasumując rozliczenie transakcji WNT nabywca przeprowadza na dwóch płaszczyznach:

1. w ewidencji JPK_V7 w miesiącu, w którym została wystawiona faktura sprzedaży przez sprzedawcę unijnego (data wystawienia faktury),
2. w informacji podsumowującej VAT-UE w miesiącu, w którym została wystawiona faktura sprzedaży przez sprzedawcę unijnego (data wystawienia faktury).

UWAGA: Polski podatnik dokonując transakcji nabycia WNT nie stosuje wobec tego nabycia oznaczeń GTU. GTU nie stosuje się do transakcji nabycia, w którym do rozliczenia podatku VAT zobowiązany jest nabywca. W procedurach sprzedaży dostępnych dla JPK_V7 wprawdzie widnieje oznaczenie TT_WNT jednakże dotyczy ono transakcji trójstronnej w której występuje WNT.

Przykład 2

Spółka z o.o. będąca czynnym podatnikiem VAT i VAT-UE nabyła części samochodowe od firmy z Litwy (czynny podatnik podatku od wartości dodanej posiadający numer VAT-UE). Części (nie zwiększają wartości użytkowej środka trwałego – ulepszenie) są przeznaczone do samochodu osobowego będącego środkiem trwałym kupującego – spółki z o.o. (podatnik odlicza 50% VAT od wydatków eksploatacyjnych pojazdu).

Części zostały wysłane kurierem do Polski. Faktura została wystawiona 25.11.2022r. i opiewa na kwotę 2.000 EUR – 9.398,60 zł.

Kurs według jakiego polski podatnik VAT przeliczy otrzymaną fakturę według kursu EUR z dnia 24.11.2022r. – 4,6993 (Tabela nr 227/A/NBP/2022 z dnia 2022-11-24).

Kursy walut NBP, które podatnik powinien używać do przeliczania faktur wyrażonych w walutach obcych są publikowane na stronie:

https://www.nbp.pl/home.aspx?c=/ascx/archa.ascx

W tym wypadku zaistnieje transakcja WNT. Powinna ona być rozliczona następująco.

W ewidencji JPK_V7 za okres 11/2022r. (składanej do 27.12.2022r.):

1. w rejestrze sprzedaży pod datą 25.11.2022r. w kwocie netto 9.398,60 zł, VAT 2.161,68 zł – powód opodatkowania – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
2. w rejestrze zakupu pod datą 25.11.2022r.:

1. w kwocie netto 4 699,30 zł, VAT 1.080,84 zł – odliczenie podatku VAT 50% od kwoty VAT 2.161,68 zł,
2. w kwocie netto 4 699,30 zł, VAT 1.080,84 zł – brak odliczenia podatku VAT 50% od kwoty VAT 2.161,68 zł.

W informacji podsumowującej VAT-UE za okres 11/2022r. (składanej do 27.12.2022r.) w tabeli D podatnik ujmuje:

1. kod kraju LT,
2. NIP sprzedawcy,
3. Wartość transakcji WNT – w tym wypadku 9.399 zł (zaokrąglone do pełnych zł).

UWAGA: Polski nabywca dokonujący WNT przelicza na złote otrzymaną od sprzedawcy fakturę wyrażoną w walucie obcej według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.

Przykład 3 (dane z poprzedniego przykładu)

Spółka z o.o. będąca czynnym podatnikiem VAT i VAT-UE nabyła części samochodowe od firmy z Litwy (czynny podatnik podatku od wartości dodanej posiadający numer VAT-UE). Części (nie zwiększają wartości użytkowej środka trwałego – ulepszenie) są przeznaczone do samochodu osobowego będącego środkiem trwałym kupującego – spółki z o.o. (podatnik odlicza 50% VAT od wydatków eksploatacyjnych pojazdu).

Części zostały wysłane kurierem do Polski. Faktura została wystawiona 25.11.2022r. i opiewa na kwotę 2.000 EUR – 9.398,60 zł.

Kurs według jakiego polski podatnik VAT przeliczy otrzymaną fakturę według kursu EUR z dnia 24.11.2022r. – 4,6993 (Tabela nr 227/A/NBP/2022 z dnia 2022-11-24). Według tego kursu nabywca ujmuje fakturę WNT w VAT ale i w księgach rachunkowych.

Spółka poza ewidencją VAT ujęła daną transakcję w swoich księgach rachunkowych pod datą 25.11.2022r. w sposób następujący:

1. księgowanie wartości brutto z otrzymanej faktury WNT – kwota 9.398,60 zł:

• 401-06-x KUP (Wn) –75% wartości części do maszyn i urządzeń przeznaczone do zużycia – kwota 7.048,95 zł,
• 401-06-x NKUP(Wn) – 25% wartości części do maszyn i urządzeń przeznaczone do zużycia – kwota 2.349,65 zł,
• 204 (Ma) – rozrachunki z dostawcami zagranicznymi,

2. Jeżeli nabywca stosuje poza zespołem kont „4” także zespół „5” wówczas dodatkowe księgowanie to – kwota 9.398,60 zł:

• 550 (502) (Wn) – konto zespołu „5” koszty ogólnego zarządu albo koszty pośrednie (w zależności od planu kont nabywcy i sposobu księgowania części samochodowych nie będących u nabywcy towarami),
• 490 (Ma) – konto rozliczenia kosztów,

3. księgowanie rozliczonego w ewidencji JPK_V7 podatku VAT od otrzymanej faktury WNT:

• 221-02 (Wn) – konto podatku VAT naliczony do odliczenia – kwota 1.080,84 zł,
• 403-01-x KUP (Wn) –75% kwoty na konto podatku VAT niepodlegającemu odliczeniu – kwota 810,63 zł,
• 403-01-x NKUP (Wn) –25% kwoty na konto podatku VAT niepodlegającemu odliczeniu – kwota 270,21 zł,
• dodatkowo zespołem „5” konto 550 (502) (Wn) oraz 490 (Ma) – kwota 1.080,84 zł,
• 223 (Ma) – konto podatku VAT należnego – kwota 2.161,68 zł.

Uwaga na odliczenie podatku VAT z tytułu WNT

Jeszcze do końca 2022r. prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia stanowiącego WNT następuje w miesiącu (dacie) wystawienia faktury jaką otrzyma polski nabywca.

Ewentualnie prawo to nabywca może zrealizować do 15-tego miesiąca następnego po miesiącu wystawienia faktury jednak pod warunkiem, iż podatnik – nabywca ujmie dany zakup WNT po stronie rejestru sprzedaży VAT (JPK_V7) oraz otrzyma fakturę WNT od zagranicznego sprzedawcy w ciągu 3 miesięcy licząc od końca miesiąca w którym wystawiono fakturę WNT.

Jeżeli podatnik – nabywca otrzyma fakturę WNT po 3 miesiącach, wówczas musi dokonać stosownych korekt w ewidencji JPK_V7.

UWAGA: SLIM VAT 3 przewiduje pod tym względem znaczną zmianę. Podatnik – nabywca będzie mógł odliczyć podatek VAT naliczony z tytułu WNT nawet jeśli nie otrzyma faktury od sprzedawcy dokumentującej WNT. Podatek VAT naliczony od WNT podatnik – nabywca odliczy w miesiącu ujęcia podatku VAT należnego w swojej ewidencji sprzedaży JPK_V7 a więc w miesiącu powstania obowiązku podatkowego w WNT. Zmiana ma wejść w życie od 1 stycznia 2023r.