Kwota wolna od podatku zmieniała się w sposób dynamiczny na przełomie lat 2021 oraz 2022. Wraz ze zmianami kwoty wolnej od podatku ale i samej stawki podatkowej czy progów skali podatkowej nowego znaczenia nabrało także oświadczenie składane pracodawcy wobec stosowania kwoty wolnej.
Jak zmieniły się zasady stosowania kwoty wolnej w 2022r. i co czeka podatników podatku dochodowego od osób fizycznych w tej kwestii w 2023r.?
Kwota wolna czyli jaka kwota?
Kwota wolna od podatku oznacza graniczną kwotę podatku, którego podatnik nie zapłaci jeżeli nie przekroczy określonego limitu uzyskiwanego dochodu. Mówiąc o kategorii dochodu na potrzeby obliczenia kwoty wolnej od podatku należy brać pod uwagę
Adresaci kwoty wolnej od podatku
Z Kwoty wolnej od podatku mogą skorzystać jedynie podatnicy, którzy osiągają przychody opodatkowane skalą podatkową czyli np. osiągający przychody z:
- umowy o pracę,
- umowy zlecenie,
- działalności gospodarczej opodatkowanej skalą podatkową,
- umowy o dzieło,
- kontraktu menedżerskiego,
- sprawowania funkcji członka zarządu, prokurenta na mocy powołania,
- pozostałych umów, które opodatkowane są skalą podatkową.
Kwota wolna od podatku w roku 2022
Od roku 2020 mają miejsce znacznie i nieznaczne zmiany w obrębie kwot składających się na skalę podatkową.
Rok 2022 przyniósł pod tym względem pewną rewolucję, gdyż w pierwszym półroczu obowiązują inne wskaźniki podatkowe a w drugim inne.
Progi podatkowe i zasady ich stosowania prawodawca zawarł w art. 27 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PDOF). Skala podatkowa obowiązujące od stycznia 2022r. do czerwca 2022r.
Skala podatkowa obowiązujące od lipca 2022r. do grudnia 2022r.
Należy podkreślić, iż nową stawką podatku dochodowego 12% oraz niższą kwotę wolną od podatku – podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mieli obowiązek zastosować:
- od rozliczenia za czerwiec 2022r. w przypadku miesięcznego rozliczania podatku dochodowego,
- od rozliczenia za 2 kwartał 2022r. w przypadku kwartalnego rozliczania podatku dochodowego.
Co ważne powyższy podział obowiązuje w odniesieniu do obliczania miesięcznych, kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Natomiast w zeznaniu rocznym przedsiębiorcy stosujący skalą podatkową dla opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej – będą zobowiązani rozliczyć dochód z działalności za cały rok 2022 z uwzględnieniem stawki 12% i kwoty wolnej 3.600 zł.
W przypadku osób świadczących pracę na podstawie umowy o pracę, zlecenie lub innych umów o podobnym charakterze – nowa skala podatkowa obejmowała wynagrodzenia wypłacone od 1 lipca 2022r.
Pracodawca mógł stosować kwotę wolną w 2022r. czyli obniżać podatek dochodowy od wynagrodzenia jeżeli pracownik złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2(8). Nie dotyczyło to innych umów typu umowa zlecenie, o dzieło, pozostałych z których podatek rozlicza płatnik(pracodawca). O zmianach okoliczności mających wpływ na możliwość zastosowania kwoty wolnej pracownik miał obowiązek powiadomić pracodawcę.
Kwota wolna od podatku dla pracowników wynosiła:
- moment wypłaty przypadał w okresie 1 styczeń 2022r. do 30 czerwca 2022r. – 425 zł,
- moment wypłaty przypadał od 1 lipca 2022r. do końca 2022r. – 300 zł.
Przykład 1
Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą z której uzyskane przychody opodatkowane są skalą podatkową.
W miesiącu:
- styczniu 2022r. podatnik uzyskał 5.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- lutym 2022r. podatnik uzyskał 12.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- marcu 2022r. podatnik uzyskał 3.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- kwietniu 2022r. podatnik uzyskał 5.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- maju 2022r. podatnik uzyskał 5.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- czerwcu 2022r. podatnik uzyskał 10.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
W rozliczeniu za miesiące styczeń do maj 2022r. podatnik nie zapłaci miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy (PIT-36).
W rozliczeniu za miesiące styczeń 2022r. do maj 2022r. zaliczki na podatek dochodowy wyniosły 0 zł. (podstawa opodatkowania wyniosła łącznie 30.000 zł co stanowi kwotę dochodu wolną od podatku).
W rozliczeniu za czerwiec 2022r. podatnik zapłaci:
Podstawa opodatkowania à 5.000 zł + 12.000 zł + 3.000 zł + 5.000 zł + 5.000 zł + 10.000 z = 40.000zł.
Obliczenie zaliczki à 40.000 zł x 12% = 4.800 zł
Potrącenie kwoty wolnej od podatku 4.800 zł – 3.600 zł = 1.200 zł
Zaliczka na podatek dochodowy PIT-36 za czerwiec 2022r. wyniesie 1.200 zł (płatna do 20 lipca 2022r.).
Kwota wolna od podatku w roku 2023 W 2023r. skala podatkowa będzie miała taką samą postać jak skala obowiązująca w drugiej połowie 2022r.
Powyższa skala podatkowa będzie obowiązywać przez cały 2023 rok.
Stawka podatku w roku 2023 wyniesie 12% a kwota wolna od podatku 3.600 zł.
Kwota dochodu wolnego od opodatkowania pozostanie na poziomie 30.000 zł.
Póki co wydaje się, że ulgi które obowiązywały w 2022r. (przy skali podatkowej) będą także obowiązywały w roku 2023.
Przykład 2
Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą z której uzyskane przychody opodatkowane są skalą podatkową.
W miesiącu:
- styczniu 2023r. podatnik uzyskał 15.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- lutym 2023r. podatnik uzyskał 12.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- marcu 2023r. podatnik uzyskał 3.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
- kwietniu 2023r. podatnik uzyskał 5.000 zł dochodu podlegającego opodatkowaniu,
W rozliczeniu za miesiące styczeń do maj marzec 2023r. podatnik nie zapłaci miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy (PIT-36).
W rozliczeniu za miesiące styczeń 2023r. do marca 2023r. zaliczki na podatek dochodowy wyniosły 0 zł. (podstawa opodatkowania wyniosła łącznie 30.000 zł co stanowi kwotę dochodu wolną od podatku).
W rozliczeniu za kwiecień 2023r r. podatnik zapłaci:
Podstawa opodatkowania à 15.000 zł + 12.000 zł + 3.000 zł + 5.000 zł = 35.000zł.
Obliczenie zaliczki à 35.000 zł x 12% = 4.200 zł
Potrącenie kwoty wolnej od podatku 4.200 zł – 3.600 zł = 600 zł
Zaliczka na podatek dochodowy PIT-36 za kwiecień 2023r. wyniesie 600 zł (płatna do 22 maja 2023r.).
Kwota wolna od podatku u pracowników w roku 2023
W 2023 roku pracodawca (płatnik składek) będzie zobowiązany stosować kwotę wolną od podatku tylko wtedy gdy pracownik złoży oświadczenie PIT-2(9) o stosowaniu kwoty wolnej obniżającej miesięczny podatek dochodowy od wypłacanego wynagrodzenia. Kwota miesięczna to 300 zł.
Oświadczenia i wnioski pracownicy będą mogli składać:
- elektronicznie,
- w formie papierowej.
Poza oświadczeniem o stosowaniu kwoty wolnej od podatku pracownicy a także zleceniobiorcy czy osoby posiadające umowy o dzieło będą mogli złożyć wniosek o niepobieranie zaliczki na podatek dochodowy w roku 2023 jeżeli sądzą, że ich dochody opodatkowane skalą podatkową nie przekroczą w tym roku kwoty wolnej dochodu od opodatkowania – 30.000 zł. Każdorazowa zmiana okoliczności mających wpływ na możliwość stosowania kwoty wolnej lub innych profitów wymaga od pracownika (zleceniobiorcy) do ponownego złożenia nowego oświadczenia.
Wszystkie oświadczenia składane w 2023 roku będą miały postać ogólnego wzoru udostępnionego przez Resort Finansów – PIT-2(9). Poza powyższymi oświadczeniami zostały również zawarte w PIT-2(9) oświadczenia dla osób wspólnie rozliczających się, rodziców samotnie wychowujących dzieci, o wysokości zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów czy o niestosowaniu 50% autorskich kosztów uzyskania przychodów.
Oświadczenie PIT-2(8) to wniosek składany przez pracownika o zastosowanie kwoty wolnej od podatku składany w 2022 roku.
Oświadczenie PIT-2(9) obowiązujące od roku 2023 to oświadczenie składane przez pracownika zawierające wniosek:
- o zastosowaniu kwoty wolnej od podatku (nawet trzem pracodawcom),
- o zamiarze stosowania wspólnego rozliczenia dochodów z małżonkiem albo rodzica samotnie wychowującego dziecko,
- w sprawie korzystania z podwyższonych kosztów pracowniczych,
- w sprawie spełniania warunków dla zastosowania ulgi na dzieci, ulgi dla rodzin 4+, ulgi dla pracujących seniorów,
- o niestosowaniu ulgi dla młodych (do 26 roku życia),
- o rezygnacji stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów (umowa o dzieło),
o niepobieraniu zaliczek na podatek dochodowy.
