Jak nie dać się złapać w karuzelę VAT?

Dochody budżetowe państwa w głównej mierze pochodzą z podatku VAT. Szacuje się, że ich udział w ogólnej strukturze wpływów do państwowej kasy wynosi nawet 90%. W szczególności dotyczy to podatku od towarów i usług. Dzięki wprowadzonym na przestrzeni ostatnich kilku lat rozmaitym modyfikacjom przepisów prawnych budżet państwa rokrocznie zasilany jest niebagatelną sumą pieniędzy, które wcześniej w niekontrolowany sposób wypływały z jego środków, trafiających na konta nieuczciwych przedsiębiorców oraz innych organizacji. Uszczelnienie podatkowe usprawniło proces pobierania VAT od zobowiązanych do tego na mocy określonych przepisów prawnych podmiotów gospodarczych. Jednocześnie system zapobiegania przestępstwom podatkowym i ich ścigania działa obecnie sprawniej. Mimo to nadal jest stosunkowo łatwo wpaść w tzw. karuzelę VAT. Dowiedz się, co to takiego oraz jak z tym walczyć?

Oszustwa i karuzela podatkowa – co to takiego?

Mianem oszustw podatkowych z reguły określa się celowe i umyślne unikanie opłacania opodatkowania lub też niezgodne z prawem obniżanie należnych kwot podatku. O przestępstwie podatkowym można mówić wówczas, gdy dany podmiot gospodarczy w ogóle nie płaci podatków bądź czyni to w późniejszym niż ustalony z góry terminie. Tak samo dzieje się wówczas, gdy dochodzi wyłudzenia zwrotu podatku, a także do zatajenia prawdy lub podawania nieprawdziwych informacji w wypełnianych deklaracjach podatkowych. Jeśli takie oszustwa podatkowe czynione są na dużą skalę, w takim przypadku mówi się o tzw. karuzelach podatkowych, które często określa się także mianem karuzeli VAT.

Karuzele podatkowe rokrocznie powodują uszczuplenie budżetu państwa o niebagatelne kwoty liczone w wielu miliardach złotych. Wówczas dochodzi do nich wówczas, gdy dane podmioty albo w ogóle lekceważą obowiązek zapłaty należnego podatku, albo dopuszczają się bezprawnego wyłudzenia zwrotu podatku. Zazwyczaj dzieje się tak przy wykorzystaniu tzw. słupa, czyli znikającego podatnika, który przestaje istnieć po wyłudzeniu od Skarbu Państwa ogromnych kwot poprzez dokonane licznie nielegalne transakcje handlowe.

Karuzela podatkowa w praktyce

Karuzele VAT najczęściej stosuje się w obrocie handlowym, w którym biorą udział polskie oraz zagraniczne podmioty z krajów zrzeszonych w strukturach Unii Europejskiej. Dzieje się tak przede wszystkim z uwagi na stosowanie zasady swobodnego przepływu towarów, zgodnie z którą dostawa towarów między państwami członkowskimi jest oprocentowana stawką wynoszącą 0%. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie nie tylko z punktu widzenia uczciwych przedsiębiorców, ale również przestępców. Działania oszustów w dłuższej perspektywie czasowej powodują bowiem uszczuplenie wpływu do budżetu państwa z jednej strony poprzez unikanie płacenia VAT od wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz ich sprzedaży przez znikających podatników, z drugiej natomiast poprzez wyłudzenia zwrotu VAT na skutek realizowanych jedynie pozornie dostaw wewnątrzwspólnotowych.

Zasadniczo karuzela VAT polega na tym, że polskie przedsiębiorstwo pełniące rolę słupa, czyli znikającego podatnika nabywa dany towar od wiodącej spółki działającej w innym kraju Unii Europejskiej, działając zgodnie z zasadami wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. W dalszej kolejności nabyte produkty zostają odsprzedane z podatkiem innej firmie funkcjonującej w Polsce. Wspomniany podatek nie zostaje jednak odprowadzony do Urzędu Skarbowego, a słup znika w ogóle z systemu podatkowego. Podmiot, który nabył wspomniany towar, sprzedaje go zagranicznej firmie w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy. Następnie stara się o zwrot podatku naliczonego do Urzędu Skarbowego albo celowo pomniejsza własne zobowiązania podatkowe. Trzeba mieć świadomość, że im więcej przedsiębiorstw bierze udział w opisanej karuzeli podatkowej, tym dochodzenie w sprawie należnego podatku VAT przebiega znacznie trudniej (a często jest w ogóle niemożliwe do przeprowadzenia).

Rola różnych podmiotów w karuzeli VAT

Podmioty biorące udział w karuzeli podatkowej mają szczególną rolę do odegrania. Zazwyczaj organizatorem całego przestępstwa jest spółka wiodąca, która zajmuje się wewnątrzwspólnotową dostawą towarów. Sprzedaży na rynku krajowym dokonuje znikający podatnik. W tym czasie dochodzi do wygenerowania podatku VAT, który jednak nie zostaje uiszczony w prawidłowy sposób. Taki podmiot z reguły nie dysponuje żadnym majątkiem, jego jedynym celem jest wystawianie faktur. Po spełnieniu swojego zadania zostaje on szybko zlikwidowany.

Trzecim podmiotem jest bufor, za pomocą którego dochodzi do zacierania powiązań pomiędzy uczestnikami karuzeli. Warto mieć świadomość, że taką rolę dany podmiot może pełnić zupełnie nieświadomie, nie mając żadnych złych intencji. Jest też czwarta strona całego procederu, czyli brokerzy. Oni zajmują się wyłudzaniem podatku VAT oraz pomniejszaniem zobowiązań podatkowych.

Wprowadzone w ostatnich latach nowe przepisy prawne przyczyniły się do uszczelnienia systemu podatkowego. Nadal jednak trzeba uważać, aby nie stać się nieświadomie uczestnikiem karuzeli VAT.

Źródła:

1. https://businessinsider.com.pl/firmy/podatki/karuzela-vat-na-czym-polega/rrkmb4t (dostęp z dnia 29.11.12 r.)
2. https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/vat/transakcje-zagraniczne/289470,Na-czym-polega-karuzela-podatkowa.html (dostęp z dnia 24.11.2021 r.)