Osoby, które myślą o założeniu własnej działalności gospodarczej, muszą liczyć się z koniecznością załatwienia szeregu formalności. Rejestracja firmy dla wielu osób bywa skomplikowana. Niektórzy przyszli przedsiębiorcy obawiają się też, że nie będą w stanie sprostać wszystkim ciążącym na nich zobowiązaniom związanym na przykład z koniecznością opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Na szczęście, jakiś czas temu dla takich osób pojawiła się nowa możliwość, a mianowicie opcja prowadzenia tzw. działalności nierejestrowanej. Oczywiście, nie jest to rozwiązanie dostępne dla wszystkich właścicielu firm, a jedynie dla wybranych. Warto zatem zastanowić się, czym jest działalność nierejestrowana oraz w jaki sposób się ją zakłada i prowadzi. Tego dowiesz się z niniejszego artykułu.
Czym jest działalność nierejestrowana?
Pod pojęciem działalności nierejestrowanej najczęściej rozumie się możliwość prowadzenia działalności gospodarczej bez konieczności zgłaszania się do CEIDG oraz załatwiania różnych formalności z tym związanych. Dotyczy to oczywiście tylko działalności prowadzonej na niewielką skalę, zwykle o charakterze dorywczym. Natomiast działalność na większą skalę musi być koniecznie prowadzona w standardowej formie. W przeciwnym wypadku bowiem podatnik naraziłby się na nieprzyjemne konsekwencje ze strony polskich urzędów.
Co do zasady, działalność nierejestrowaną mogą prowadzić osoby, które z tego tytułu osiągają maksymalne miesięczne dochody w wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę w każdym miesiącu danego roku podatkowego (w 2022 roku kwota ta wynosi 1505 zł). Taka działalność powinna być prowadzona samodzielnie, zgodnie z obowiązującym prawem nie można jej bowiem nadać formy spółki cywilnej. Tego typu działalność zawsze jest niereglamentowana. To oznacza, że na jej prowadzenie nie trzeba uzyskiwać żadnych pozwoleń ani koncesji. Z opcji tej mogą skorzystać osoby, które w ciągu poprzednich 60 miesięcy nie prowadziły żadnej działalności gospodarczej.
Prawa i obowiązki osób prowadzących działalność nierejestrowaną
Na osobach prowadzących działalność nierejestrowaną ciąży obowiązek prowadzenia tzw. ewidencji uproszczonej dotyczącej sprzedaży określonych towarów lub usług w ciągu danego dnia. Zasadniczo nie ma żadnych wytycznych co do dokumentów, gdzie taka ewidencja powinna być prowadzona. Może to być na przykład zwykły notes albo zeszyt. Systematyczne uzupełnianie danych dotyczących uzyskanych w danym dniu kwot zarobku jest istotne przede wszystkim z uwagi na konieczność kontrolowania limitów. Ich przekroczenie stanowi bowiem podstawę do przejścia na działalność rejestrowaną.
Osobom prowadzącym nierejestrowane firmy nie przyznaje się ani numeru NIP, ani REGON. Jeśli jednak mają one życzenie dysponowania pierwszym z wymienionych numerów, mogą w tym celu wystąpić do urzędu skarbowego, składając formularz NIP-7.
W przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej nie ma konieczności wystawiania faktur. Jeśli jednak klient bądź usługobiorca życzy sobie otrzymania tego typu dokumentu, może wystąpić z prośbą o załatwienie tej formalności w terminie do trzech miesięcy od końca miesiąca, w którym doszło do finalizacji transakcji bądź też otrzymania całości lub części zapłaty (podobnie rzecz ma się z rachunkiem). Faktury takie zazwyczaj mają charakter uproszczony. To oznacza, że zamieszcza się na nich jedynie podstawowe informacje dotyczące danych osobowych i adresów stron transakcji, numeru dokumentu, daty jego wystawienia, nazwy towaru lub usługi, ich ilości, ceny jednostkowej oraz kwoty należności do zapłaty.
Zakładanie działalności nierejestrowanej w praktyce
Działalność nierejestrowana nie wymaga dokonania wpisu w CEIDG. Stąd też nie ma konieczności załatwiania żadnych formalności w celu jej założenia. Wystarczy tylko systematycznie prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Działalność taką można także w każdej chwili zakończyć bez formalnego zgłaszania tego faktu do CEIDG ani jakiegokolwiek urzędu. Działalność taka często staje się działalnością rejestrowaną w zależności od woli przedsiębiorcy lub też konieczności wynikającej z przekroczenia miesięcznego limitu. W takiej sytuacji trzeba jednak postarać się o załatwienie wszystkich formalności związanych z zakładaniem działalności gospodarczej, przede wszystkim poprzez złożenie wniosku o wpis do CEIDG, a także wybór formy opodatkowania i rejestrację do ZUS. W przypadku, gdy doszło do przekroczenia limitu sprzedaży w danym miesiącu, wniosek o wpis do CEIDG trzeba złożyć w terminie 7 dni od nastąpienia tego zdarzenia.
Podatek i ubezpieczenia ZUS
Przy działalności nierejestrowanej trzeba odprowadzić podatek, wpisując w zeznaniu rocznym dochody z innych źródeł. Nie ma konieczności comiesięcznego odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy. W tym przypadku obowiązuje również zwolnienie z konieczności opłacania składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne z tytułu prowadzenia firmy. Działalność nierejestrowana na ogół zwolniona jest również z podatku VAT.
Źródła:
- https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00115 (dostęp z dnia 28.03.2022 r.)
- https://businessinsider.com.pl/rozwoj-osobisty/kariera/dzialalnosc-nierejestrowana-jak-zalozyc-jak-wystawic-rachunek/xvh6206 (dostęp z dnia 30.03.2022 r.)
