JPK_VAT to deklaracja, do której składania zobowiązani są czynni podatnicy VAT. Zasadniczo zobowiązanie to nie dotyczy podmiotów zwolnionych z opłacania podatku VAT ze względu na niską wartość sprzedaży, nieprzekraczającą poziomu 200 tys. zł w skali rocznej. Warto jednak pamiętać o tym, że firmy te są zobligowane do prowadzenia ewidencji sprzedaży VAT w jakiejkolwiek formie (nie muszą to być pliki elektroniczne, mogą one występować w tradycyjnej formie papierowej). Wraz z przekroczeniem wspomnianego limitu wartości rocznej sprzedaży zwolnienie z VAT (a co za tym idzie także z obowiązku sporządzania pliku JPK_VAT) automatycznie przestaje obowiązywać. W takim przypadku trzeba wypełnić obowiązek złożenia Jednolitego Pliku Kontrolnego przygotowanego na podstawie prowadzonej ewidencji sprzedaży.
Przekroczenie obowiązujących limitów
Co do zasady, w przypadku przekroczenia obowiązujących limitów sprzedaży zwolnionej z VAT, zwolnienie przestaje obowiązywać automatycznie wraz z finalizacją czynności, która powoduje przekroczenie wspomnianego limitu. Pierwszy raport JPK należy zatem przygotować za miesiąc, w którym doszło do przekroczenia danego limitu zwolnienia z VAT. W formularzu bierze się pod uwagę jedynie okres po przekroczeniu danego limitu. Przeprowadzonych wcześniej transakcji nie uwzględnia się w ogóle w raportach ewidencyjnych. Warto pamiętać o tym, że w przypadku podmiotów, które rozpoczęły działalność gospodarczą w danym roku, kwotę limitu uprawniającego do korzystania ze zwolnienia oblicza się proporcjonalnie do czasu funkcjonowania firmy.
Dobrowolna rezygnacja ze zwolnienia z VAT
Niejednokrotnie zdarza się, że dany podmiot dobrowolnie rezygnuje z możliwości zwolnienia z VAT pomimo niskiego progu sprzedaży. W takim przypadku zwolnienie przestaje obowiązywać od początku miesiąca, który nastąpił po miesiącu rezygnacji. Jeśli rezygnacja ze zwolnienia VAT nastąpiła od pierwszej czynności, w takim przypadku zwolnienie traci moc właśnie od tej czynności. Jednolity Plik Kontrolny wypełnia się i wysyła za okres, gdy zwolnienie przestało obowiązywać. Nie dotyczy to natomiast wcześniejszych miesięcy. W sytuacji, gdy podmiot chce wrócić do zwolnienia, ostatni raport trzeba złożyć za miesiąc przed powrotem do zwolnienia. W tym przypadku także nie bierze się pod uwagę okresów zwolnienia z VAT.
Zwolnienie z VAT – ogólne zasady
Jeśli dany przedsiębiorca zamierza korzystać ze zwolnienia z podatku VAT z uwagi na wartość sprzedaży, nie musi w tym celu składać żadnego zgłoszenia rejestracyjnego, informującego urząd skarbowy o tym fakcie. Takie zwolnienie przysługuje mu bowiem z mocy prawa. Formalnie można jednak takie zgłoszenie złożyć. W takim przypadku naczelnik urzędu skarbowego podejmuje się weryfikacji przedstawionych danych. Później dochodzi do rejestracji podatnika jako podmiotu zwolnionego z konieczności opłacania podatku VAT.
Obowiązki podatników zwolnionych z VAT
Bierni podatnicy VAT nie muszą składać deklaracji JPK_VAT za poszczególne miesiące. Do ich elementarnych zobowiązań zalicza się natomiast prowadzenie ewidencji sprzedaży VAT za każdy dzień, nie później niż przed realizacją transakcji w kolejnym dniu. Jest to tzw. uproszczona ewidencja VAT. Warto pamiętać o tym, że wszystkie osoby fizyczne, prawne oraz jednostki niedysponujące osobowością prawną, które prowadzą księgi podatkowe za pomocą programów komputerowych, są zobligowane do przekazywania za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej informacji o prowadzonej ewidencji, przy czym trzeba to czynić regularnie co miesiąc, bez wezwania ze strony organów podatkowych. Dotyczy to jednak tylko czynnych podatników VAT.
Nievatowcy natomiast nie mają takiego obowiązku. Jeśli jednak organ skarbowy wyśle do nich takie żądanie, trzeba mu przekazać w oznaczonym terminie pozostałe struktury Jednolitego Pliku Kontrolnego w postaci formularzy JPK FA, JPK WB, JPK MAG oraz JPK EWP. Takie pliki opracowane na żądanie fiskusa wysyła się do urzędu za pośrednictwem profilu zaufanego lub podpisu kwalifikowanego. Odpowiednie dane można także przekazać, wykorzystując w tym celu nośnik CD lub pendrive.
Prowadzenie nieopodatkowanej VAT działalności przez czynnych podatników
Jeśli czynny podatnik VAT poza normalną, opodatkowaną podatkiem od towarów i usług działalnością prowadzi także działalność nieopodatkowaną, muszą oni wspomniane transakcje ujmować w ewidencji sprzedaży VAT, wyszczególniając je w odpowiednich miejscach w raportach VAT. W części ewidencyjnej JPK_VAT uwzględnia się jedynie transakcje związane z opodatkowaną działalnością. Dotyczy to także tych czynności, których wartość jest ustalana na zasadzie proporcji ze względu na to, że towar lub usługa trafia do klienta w określonych partiach. W ewidencji JPK_V7 w całości wykazuje się tylko kwoty z działalności opodatkowanej.
Kwoty zwolnione z VAT nie są objęte wspomnianym obowiązkiem, podobnie jak opodatkowane sumy wykorzystywane w całości do działalności zwolnionej z opodatkowania podatkiem od towarów i usług lub do celów działalności poza podatkiem VAT.
Źródła:
1. https://jpk.info.pl/jpk-v7/zwolnienie-z-vat-a-plik-jpk-v7m-v7k/ (dostęp z dnia 28.12.2020 r.)
2. https://www.podatki.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/pytania-i-odpowiedzi/obowiazek-jpk-vat/ (dostęp z dnia 3.01.2021 r.)
