Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami podatkowymi organy fiskalne uprawnione są do przeprowadzania różnego rodzaju kontroli. Wraz z wejściem w życie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej można wyodrębnić dwa rodzaje takich kontroli. Poza kontrolą podatkową często przeprowadza się także kontrole celno-skarbowe. Warto mieć świadomość, że pomimo pewnych podobieństw nie oznaczają one dokładnie tych samych czynności. Co więcej, także inne organy są uprawnione do ich przeprowadzania. W lipcu 2021 roku wprowadzono przepisy dotyczące warunków przeprowadzania kontroli celno-skarbowych przez Internet. Warto dowiedzieć się, na jakich warunkach odbywają się tego typu procedury oraz jak one przebiegają.
Kontrola celno-skarbowa – co to takiego?
Zasadniczo pod pojęciem kontroli celno-skarbowej rozumie się zazwyczaj określone czynności kontrolne, których praktyczną organizacją zajmują się naczelnicy urzędów celno-skarbowych. Przeprowadzana może być ona zarówno przez funkcjonariuszy Służb Celno-Skarbowych, jak i pracowników KAS. Warto nadmienić, że do 2017 roku, czyli do momentu wprowadzenia nowych przepisów przeprowadzano tzw. kontrole skarbowe, które zostały później zastąpione kontrolą celno-skarbową.
Kontrola celno-skarbowa w praktyce
Warto mieć świadomość, że do wszczęcia kontroli celno-skarbowej nie jest konieczne powiadamianie podatnika o zamiarze przeprowadzenia tego typu procedur. Zazwyczaj rozpoczyna się ją z urzędu, przy czym za jej podstawę uznaje się pisemne oświadczenie wydane przez właściwy organ. Kontrola rozpoczyna się wraz z dostarczeniem upoważnienia do przeprowadzania kontroli. Co istotne, podatnik, który otrzymał wspomniany dokument, może w ciągu 14 dni od jego doręczenia dokonać określone zmiany w deklaracji poddanej kontroli. Kontrola celno-skarbowa może być przeprowadzana albo w siedzibie określonej firmy, albo w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej (także w lokalu mieszkalnym). Może to być również miejsce, gdzie jest przechowywana dokumentacja firmowa (np. biuro rachunkowe). Wskazane jest, aby działo się to w godzinach działalności przedsiębiorstwa. Nic też nie stoi na przeszkodzie, aby kontrola celno-skarbowa odbywała się w siedzibie KAS, czyli urzędu celno-skarbowego.
Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że zasadniczym celem przeprowadzanych kontroli celno-skarbowych jest wykrywanie oszustw podatkowych, które mają ogromne znaczenie dla gospodarki państwa. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji wyłudzania VAT oraz prania brudnych pieniędzy. Kontrolerzy mają prawo do gromadzenia wszystkich niezbędnych dokumentów dotyczących przedmiotu kontroli, a także zabezpieczania przejętych dowodów. Mogą oni zatem nie tylko wkroczyć na teren prowadzenia działalności gospodarczej (także do domu lub mieszkania osoby kontrolowanej) oraz żądać wydania akt, ksiąg i dokumentów związanych z przedmiotem kontroli.
Są także uprawnieni do robienia odpisów, notatek, kopii i wydruków. Mogą też zażądać przeprowadzenia spisu z natury. Do ich kompetencji zalicza się także przesłuchiwanie właściciela firmy, jego pracowników oraz innych osób, które mogłyby ewentualnie wnieść cenne informacje do sprawy.
Kontrole celno-skarbowe – można je także przeprowadzać przez Internet!
Zgodnie z wprowadzonymi w lipcu 2021 roku przepisami prawnymi organy kontroli celno-skarbowej zyskały możliwość przesłuchiwania przedsiębiorców przez Internet. Dzięki zdalnej pracy urzędnikom znacznie łatwiej jest dotrzeć do wszystkich kontrolowanych podmiotów. Dzięki nowemu prawu mogą oni bowiem zarówno prowadzić przesłuchania na odległość, czyli przez Internet, jak i utrwalać przebieg przeprowadzonych przesłuchań w trakcie kontroli celno-skarbowej.
Zapisy utrwala się na nośnikach umożliwiających przechowywanie zgromadzonych danych przez cały okres wykonywania czynności kontrolnych oraz innych postępowań dotyczących kontroli celno-skarbowych. Każdy nośnik powinien zawierać określone dane, takie jak informacja o osobach przeprowadzających kontrolę, datę sporządzenia zapisu, rodzaje utrwalonych czynności oraz datę ich przeprowadzenia, sumy kontrolne, jak również rodzaj urządzenia użytego do utrwalenia wykonanych czynności. Takie nośniki sporządza się w dwóch wersjach – oryginalnej oraz kopii. Nośniki pierwotne należy opatrywać odciskami pieczęci jednostki organizacyjnej Krajowej Administracji Skarbowej oraz umieścić na opakowaniu wszelkie niezbędne dane służące do identyfikacji konkretnego nagrania.
Opakowanie nośnika można otwierać i zamykać zawsze wtedy, gdy jest to konieczne. Fakt ten jednak trzeba odnotować w metryce, wskazując osoby odpowiedzialne za otwarcie i zamknięcie nośnika, a także datę i miejsce realizacji wspomnianych czynności. Zapisy odtwarza się za pomocą odpowiednich urządzeń przeznaczonych do tego celu. Można przy tym wykorzystać również urządzenie korygujące albo wzmacniające nagrany na konkretnym nośniku przekaz audiowizualny. Zapisy udostępnia się zawsze w budynkach organów prowadzących kontrole celno-skarbowe.
Źródła:
- https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/krajowa-administracja-skarbowa-18539346/dz-5-roz-1 (dostęp z dnia 27.12.2021 r.)
- https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/urzad-skarbowy/kontrola-skarbowa/4625465,Jaki-jest-zakres-i-tryb-kontroli-celnoskarbowej.html (dostęp z dnia 28.12.2021 r.)
