Zgodnie z przepisami dotyczącymi podatku dochodowego przychody i koszty w walutach obcych należy przeliczać po kursie średnim NBP z dnia poprzedzającego odpowiednio uzyskanie przychodu i poniesienie kosztu.
Jak zostało wspomniane wyżej, zgodnie z ustawami o podatku dochodowym przychód w walutach obcych należy przeliczać na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 14 ust. 1a updof i art. 12 ust. 2 updop). Za datę powstania przychodu uważa się natomiast, co do zasady, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności (art. 14 ust. 1c updof i art. 12 ust. 3a updop). Ustalając przychód w walucie obcej, należy zatem brać pod uwagę kurs ogłoszony w dniu poprzednim. Podobnie koszty poniesione w walutach obcych należy przeliczać na złote według kursu średniego ogłoszonego przez NBP z dnia poprzedzającego dzień poniesienia kosztu (art. 15 ust. 1 updop, art. 22 ust. 1 updof).
Przeliczenie kwot wykazanych na fakturze według VAT
Inaczej jednak jest w przepisach o VAT w tym przypadku decydujący jest kurs waluty z dnia wystawienia faktury. Zgodnie z § 37 rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT „kwoty wyrażone w walucie obcej wykazywane na fakturze przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski bieżącego kursu średniego waluty obcej na dzień wystawienia faktury, jeżeli faktura jest wystawiana w terminie, w którym podatnik obowiązany jest do jej wystawienia. W przypadku gdy na dzień wystawienia faktury bieżący kurs średni waluty obcej nie został wyliczony i ogłoszony, do przeliczenia stosuje się kurs wymiany ostatnio wyliczony i ogłoszony. W przypadku niewystawienia faktury w terminie, w którym podatnik obowiązany jest do jej wystawienia, kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski bieżącego kursu średniego waluty obcej na dzień powstania obowiązku podatkowego. Przepisy te stosuje się odpowiednio do przeliczania kwot wykazywanych na fakturze wystawionej przez podatnika podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, jeżeli dokumentują one czynności, które u podatnika stanowią: wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, dostawę towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, lub import usług”.
Zatem każda faktura w walucie obcej powinna zostać przeliczona na złotówki ze szczególnym uwzględnieniem pozycji podatku VAT. Przeliczenia dokonuje się według:
– średniego kursu ogłaszanego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego lub,
– ostatniego opublikowanego przez EBC kursu na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Jeśli na fakturze znajdowała się inna waluta niż euro, przeliczenia dokonuje się na podstawie kursu wymiany względem euro.
Natomiast jeżeli podatnik wystawi fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, wartości należy przeliczyć według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.
Przychód w walucie obcej
Aby przeliczyć na złote przychód wyrażony w walucie obcej, konieczne jest ustalenie daty powstania tego przychodu. Moment powstania przychodu z tytułu wykonania usług określa art. 14 ust. 1c updof i odpowiednio art. 12 ust. 3a updop. W świetle tych przepisów za datę powstania przychodu uważa się dzień wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Tym samym zdarzenie, które ma miejsce najwcześniej, wyznacza datę powstania przychodu.
| Przykład Sprzedawca najpierw wysyła towar, a dopiero później wystawia fakturę i otrzymuje zapłatę. W tym przypadku przychód podatkowy powstanie z chwilą wydania towaru. Do przeliczenia przychodu wyrażonego w walucie obcej stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wydania towaru. |
W przypadku gdy strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, wówczas za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (art. 14 ust. 1e updof i art. 12 ust. 3c updop). Ten sposób ustalania momentu powstania przychodu stosuje się również do dostaw energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego (art. 14 ust. 1h updof i art. 12 ust. 3d updop). Zatem w sytuacji gdy usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, na moment powstania przychodu nie wpływa data wystawienia faktury ani termin uregulowania należności.
Koszt w walucie obcej
Zgodnie z art. 15a ust. 7 updop, za koszt poniesiony, o którym mowa w ust. 2 i 3 art. 15a, uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), a za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3 – dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności. Przy różnicach kursowych za koszt poniesiony uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) lub innego dowodu w przypadku braku faktury (art. 15a ust. 7 updop). A zatem do przeliczenia waluty obcej na złote należy przyjąć datę wynikającą z faktury lub innego dowodu, a nie np. datę otrzymania tych dokumentów, czy też inną datę. Będzie to zatem kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu.
| Warto pamiętać Jeżeli koszt zostanie poniesiony w walucie obcej, to przelicza się go na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury (rachunku lub innego dokumentu). |
Kurs waluty właściwy dla faktur korygujących
Jak wynika z art. 14 ust. 1m updof i art. 12 ust.3j updop, jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Tak więc przepisy ustaw o podatku dochodowym nie przewidują szczególnych rozwiązań dotyczących zasad przeliczania na złote przychodów lub kosztów wyrażonych w walutach obcych w związku z korektą tych przychodów, lub kosztów. Zauważyć należy, że powołane przepisy regulujące moment ujęcia korekty w przychodach lub kosztach podatkowych nie mają wpływu na wyznaczenie właściwego kursu waluty w celu przeliczenia danych wyrażonych w walutach obcych na złote. Podsumowując w praktyce, powszechnie przyjmuje się, że do przeliczenia kwoty z faktury korygującej należy przyjąć taki sam kurs waluty, jaki był przyjęty do przeliczenia uzyskanego przychodu lub poniesionego kosztu na podstawie faktury pierwotnej.
Kompensata wzajemnych wierzytelności
Przedsiębiorcy prowadząc działalność gospodarczą poza tradycyjnymi formami regulowania zobowiązań w postaci gotówki lub przelewu bankowego dla rozliczenia się z kontrahentem dokonują również płatności w drodze kompensaty. Może być ona dokonywana przez tzw. potrącenie jednostronne (kompensatę jednostronną, na podstawie art. 498-502 Kodeksu cywilnego). Inną formą kompensaty jest kompensata umowna, która w odróżnieniu do potrącenia jednostronnego, nie została jednak wprost uregulowana w przepisach. W praktyce dokonywanie takiej kompensaty jest dozwolone na zasadzie swobody umów określonej w art. 353 K.c.
Cechą charakterystyczną kompensaty jest faktyczny brak rozliczenia gotówkowego (pieniężnego) między stronami. Wobec tego brak jest możliwości ustalenia takiego rozliczenia według kursu faktycznie zastosowanego. Tym samym dla celów ustalenia podatkowych różnic kursowych w przypadku kompensaty należności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych stosowany powinien być kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień kompensaty.
Autor: Katarzyna Mazurkiewicz
Źródła:
Podstawa
prawna:
– art. 12 ust. 2 i 3a, art. 15 ust. 1, art. 15a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589
– art. 14 ust. 1a i 1c, art. 22 ust. 1, art. 24c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 249, poz. 1824
– § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 97, poz. 970; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 245, poz. 1784
– Art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5, art. 31a oraz art. 106a pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 ze zm.).
1. https://inforfk.pl/cykle-tematyczne/tresc,inforfk,00,INF0000000000000693543,Jak-ustalic-prawidlowy-kurs-waluty-dla-rozliczen-VAT.html (dostęp z dnia 07.09.2020 r.)
2.https://www.biznes.gov.pl/en/publikacje/2302-zasady-stosowania-kursu-walut (dostęp z dnia 04.09.2020 r.)
3. https://www.gofin.pl/podatki/17,1,61,249027,przeliczenia-kursowe-dla-potrzeb-rozliczenia-podatku.html (dostęp z dnia 04.09.2020 r.)
4. https://www.pit.pl/przychody-w-walutach/przychody-w-walutach-obcych-922752 (dostęp z dnia 07.09.2020 r.)
5. https://www.podatki.egospodarka.pl/156784,Jaki-kurs-walut-obcych-do-przeliczenia-kosztu-podatkowego,1,69,1.html (dostęp z dnia 05.09.2020 r.)
6. https://www.rp.pl/VAT/302069994-Jaki-kurs-waluty-bedzie-wlasciwy-przy-korekcie-faktury-VAT.html (dostęp z dnia 07.09.2020 r.)
