Jakiś czas temu w polskim sejmie przedstawiono projekt zmiany ustawy o podatku od towarów i usług. Projekt ten zakładał wprowadzenie od początku 2019 roku pewnych przeobrażeń w przepisach odnoszących się do wystawiania faktur do paragonów. W tych regulacjach wyszczególniono konieczność umieszczania na paragonie numeru NIP nabywcy w sytuacji, gdy chciał on uzyskać fakturę do takiego paragonu. Konieczność wprowadzenia zmian w tym zakresie tłumaczono przede wszystkim wymogiem uszczelnienia systemu podatkowego w Polsce poprzez przeciwdziałanie wystawianiu „pustych faktur”. Ostatecznie jednak nie zdecydowano się na wprowadzenie nowych regulacji od stycznia i jak do tej pory nie ogłoszono jeszcze nowej daty wejścia w życie wspomnianych przepisów.
Zasady wystawiania faktur do paragonu
W standardowych okolicznościach przyjmuje się, że sprzedaż na rzecz osoby prywatnej, która nie prowadzi własnej działalności gospodarczej, musi być zaewidencjonowana przy użyciu kasy fiskalnej. Bezwzględny obowiązek wystawienia faktury ciąży tylko na transakcjach, w których obiema stronami są firmy. Czasem jednak zdarza się, że doszło do zaewidencjonowania danej sprzedaży na kasie fiskalnej, a dopiero później sprzedawca zostaje poinformowany o tym, że drugą stroną transakcji był inny przedsiębiorca. Niekiedy także osoby prywatne z różnych powodów, na przykład chęci udowodnienia dokonania jakiegoś zakupu, proszą o wystawienie faktury na ich nazwisko. W takim wypadku istnieje możliwość wystawienia faktury do paragonu. Obowiązujące w tych okolicznościach terminy to: 15 dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym dostarczono towar, zrealizowano usługę lub też opłacono ją w całości albo w części, pod warunkiem, że klient zgłosił takie żądanie jeszcze przed upływem takiego miesiąca. Jeśli jednak wpłynęło ono później, to znaczy po upływie miesiąca, w którym zrealizowano całość transakcji lub jej część, w takim wypadku na wystawienie faktury do paragonu przedsiębiorca ma 15 dni od momentu otrzymania zgłoszenia. Jeśli od momentu realizacji transakcji minęły 3 miesiące, licząc od końca miesiąca, w którym doszło do tej realizacji, przedsiębiorca nie musi już wystawiać takiej faktury, może to jednak uczynić z własnej dobrej woli.
Obowiązkowy NIP na paragonie
Zgodnie z nowymi regulacjami prawnymi, jeśli do danego paragonu ma zostać wystawiona faktura, paragon ten musi zostać opatrzony numerem NIP nabywcy. Jeśli faktura została wystawiona na rzecz podmiotu prowadzącego określoną działalność, fakturę do paragonu można wystawić jedynie wówczas, gdy paragon zawiera NIP kupującego. W sytuacji, gdy na wspomnianym paragonie nie ma takiej informacji, sprzedawca nie może wystawić faktury do paragonu, nawet jeśli żądanie od klienta wpłynęło w przewidzianym prawem terminie. W zamierzeniu ustawodawcy od 2018 roku miały jednak obowiązywać także przez jakiś czas przepisy przejściowe, zgodnie z którym istniałaby możliwość wystawiania faktur do paragonów wystawionych do końca 2018 roku, nawet jeśli nie zamieszczono tam informacji o numerze NIP nabywcy. Jednak jak do tej pory nowe przepisy nie zostały jeszcze wprowadzone w życie, w związku z czym sprzedawcy nadal mają prawo do wystawiania faktur do paragonów bez NIP-u kupującego.
Prawa przyszłych przedsiębiorców
Dotychczas osoby, które nie założyły jeszcze własnej działalności gospodarczej, ale planują zrobić to w najbliższej przyszłości, mogły prosić o wystawienie faktury do paragonu jeszcze przed założeniem firmy, a co za tym idzie, także przed uzyskaniem numeru NIP. Pozwalało im to na odliczenie od dochodu wydatków związanych z prowadzeniem działalności opodatkowanej. Ewentualne wejście w życie nowych przepisów ustawy o VAT spowoduje pewne problemy dla tej grupy osób, od tej pory bowiem nie będą one mogły prosić o wystawienie faktury do paragonu, ponieważ na tym ostatnim dokumencie nie będzie widniał numer NIP nabywcy, nadany dopiero po formalnym rozpoczęciu działalności. Z uwagi na fakt, że w przedstawionym projekcie ustawy nie przewidziano żadnych wyjątków, przyszły przedsiębiorca nie będzie mógł udokumentować wydatków poniesionych na firmę jeszcze przed jej założeniem.
Sankcje karne za nieprzestrzeganie nowych przepisów
Jeśli sprzedawca zlekceważy nowe przepisy, wystawiając fakturę do paragonu bez numeru NIP nabywcy, może zostać ukarany dodatkowym zobowiązaniem podatkowym w wysokości 100% podatku VAT wykazanego na danej fakturze, wystawionej bezprawnie. Podobne sankcje będą grozić także nabywcy, który posłużyłby się taką fakturą w swojej dokumentacji w KPiR. Od obu podmiotów w takim wypadku oczekuje się odprowadzenia podwójnej kwoty należnego podatku VAT.
Zasadność wprowadzenia nowych przepisów
Nowe przepisy co do zasady mają wyeliminować przypadki nadużyć w zakresie wystawiania faktur. Chodzi tutaj głównie o sytuacje zwracania się przez firmy do innych przedsiębiorstw z żądaniem wystawienia faktur na podstawie paragonów zebranych od innych podmiotów, tym samym dokumentując transakcje, do których faktycznie nie doszło.
