Podstawowe pojęcia w rachunkowości

Prowadzenie księgowości – czy to pełnej rachunkowości, czy też tzw. księgowości uproszczonej – zasadniczo nie jest prostym zadaniem. Dotyczy to zwłaszcza osób, które nie dysponują odpowiednim wykształceniem kierunkowym. Mimo wszystko przedsiębiorcy mogą zająć się tym samodzielnie, pod warunkiem jednak wcześniejszego zaznajomienia się z podstawami tego zadania. Bardzo ważną kwestią jest przede wszystkim poznanie najważniejszych pojęć dotyczących rachunkowości. Dokładne zgłębienie teoretycznych treści związanych z tym zagadnieniem zwykle stanowi istotny krok na drodze do nabycia podstawowych umiejętności praktycznych w dziedzinie prowadzenia ksiąg rachunkowych przedsiębiorstw.

Czym jest rachunkowość?

Rachunkowość to dziedzina, którą zwykle analizuje się z dwóch różnych perspektyw, czyli płaszczyzny teoretycznej i praktycznej. Warto mieć jednak świadomość, że takie dwupłaszczyznowe podejście nie oznacza bynajmniej tego, że istnieją jakieś dwie odrębne księgowości, które przedsiębiorca zobowiązany jest prowadzić Zazwyczaj bowiem pojęciem rachunkowości określa się czynność polegającą na systematycznym gromadzeniu, selekcjonowaniu, analizowaniu oraz przetwarzaniu danych oraz ich prezentowanie w ujęciu ekonomiczno-finansowym.

Należy zdawać sobie sprawę z tego, że obowiązek prowadzenia księgowości spoczywa na wszystkich właścicielach firm, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności czy też liczby zatrudnianych pracowników. Jest to zobowiązanie, którego w żaden sposób nie da się uniknąć. Można je jednak legalnie scedować na inną osobę, najlepiej profesjonalnego księgowego zatrudnionego na etacie lub pracownika wybranego biura rachunkowego. W ten sposób można bowiem uniknąć różnych błędów i nieścisłości w rozliczeniach, które finalnie pociągają za sobą zwykle różne konsekwencje natury prawnej.

Najważniejsze pojęcia dotyczące księgowości – aktywa, pasywa, bilans

Najważniejszymi pojęciami w rachunkowości są aktywa oraz pasywa, a także bilans. Pierwszy z tych terminów oznacza zbiór zasobów pozostających do dyspozycji przedsiębiorstwa, które zgromadzono w wyniku podejmowanych wcześniej działań biznesowych. Aktywa w bliższej bądź dalszej przyszłości mogą być wykorzystane do pomnażania firmowego majątku. Pasywami natomiast nazywa się źródła finansowania aktywów. Można tutaj mówić o źródłach własnych albo obcych, biorąc pod uwagę kryterium ich pochodzenia.

Jeśli natomiast chodzi o bilans, mianem tym określa się dokonywane dwa razy w roku (na początku i na końcu każdego okresu rozliczeniowego) zestawienie aktywów i pasywów. Tego typu dokument można uznać za ważny, jeśli został on przygotowany z należytą dokładnością i rzetelnością. Musi on być przede wszystkim kompletny, a także przejrzysty i ciągły. Bardzo ważne jest też, aby poszczególne zapisy w nim zawarte były możliwe do zweryfikowania.

Najważniejsze pojęcia z dziedziny rachunkowości – kapitały własne i obce oraz dzienniki

Przedsiębiorstwa w swej działalności mogą dysponować zarówno kapitałami własnymi, jak i obcymi. W tym pierwszym przypadku mamy do czynienia ze składnikami pasywów wprowadzonymi przez przedsiębiorcę w majątek firmowy bądź też dochodami osiągniętymi na skutek prowadzonej działalności gospodarczej. W drugim natomiast mamy na myśli składniki pasywów pozyskane od osób trzecich. Mogą to być na przykład różne zobowiązania wobec innych podmiotów, a także kredyty, pożyczki, darowizny itp.

Dzienniki jako dokumenty pisemne służą do ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych w porządku chronologicznym. Umożliwiają one prawidłowe zestawienie sald kont księgi głównej oraz obrotów handlowych przedsiębiorstwa.

Pojęcia w księgowości – konta księgowe

Przy prowadzeniu księgowości istotną rolę odgrywają też tzw. konta księgowe. Pod pojęciem tym zwykle rozumie się elementarne narzędzia ewidencyjne, dzięki którym możliwe jest przedstawienie aktualnego stanu aktywów oraz pasywów, a także ewentualnych zmian zachodzących w tym zakresie. Konta księgowe z reguły dzieli się na konta bilansowe oraz wynikowe.

Te pierwsze to konta, których stan końcowy uwzględnia się w bilansie, przyporządkowując je do określonych kategorii, np. środków trwałych, materiałów albo rachunku bieżącego. Natomiast drugie wykorzystywane są do ewidencjonowania przychodów i wydatków, a także ostatecznych wyników finansowych. Tego typu konta mają charakter niebilansowy. Poszczególne konta pozostają ze sobą w ścisłej relacji, zwanej korespondencją kont.

Księgi główne i sprawozdania finansowe

W księgach głównych znajdują się zbiory wszystkich kont syntetycznych, za pomocą których prowadzi się ewidencję zdarzeń gospodarczych. Sprawozdania finansowe natomiast stanowią urzędowe zestawienia informacji obrazujących sytuację finansową danego przedsiębiorstwa. Z reguły sporządza się je na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. W jego skład wchodzą bilans, rachunek zysków i strat oraz różne dodatkowe informacje. Z kolei operacje gospodarcze stanowią różne udokumentowane zdarzenia gospodarcze powodujące zmiany w składnikach bilansu.

Źródła:

1. https://rachunkowosc.com.pl/ (dostęp z dnia 29.10.2021 r.)
2. https://www.findict.pl/academy/rachunkowosc/podstawy_rachunkowosci/co_to_jest_rachunkowosc.php (dostęp z dnia 28.10.2021 r.)