Przychody to wszystkie wpływy pieniężne, ale też i wartości niematerialne, stanowiące korzyści majątkowe, uzyskane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przychód może być bezpośrednim efektem wynikającym ze sprzedaży dóbr, wyrobów gotowych, czy towarów handlowych, świadczenia usług, lub innych czynności, które są związane z działalnością firmy.
Przychody i zyski – definicja
Przychody i zyski należy rozumieć uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców bądź właścicieli zgodnie z art. 3 ust.1 pkt 30 ustawy o rachunkowości. Natomiast z art. 6 ustawy o rachunkowości wynika, że w księgach rachunkowych jednostki należy ujmować wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty (zasada memoriałowa).
Dodatkowo w celu zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczać należy koszty, lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów bez względu na postać sporządzanego rachunku zysków i strat ustala się i wykazuje w księgach rachunkowych oraz w rachunku zysków i strat w cenach sprzedaży netto, pomniejszonych o rabaty, opusty i bonifikaty. W księgach rachunkowych ujmuje się je zgodnie z zasadą memoriału. Oznacza to, że za przychody wpływające na wynik finansowy przyjmuje się kwoty należne od nabywców dotyczące danego okresu sprawozdawczego, niezależnie od terminu ich zapłaty.
Często jednak spotkać można się z sytuacją, że jednostki gospodarcze, aby uniknąć rozbieżności pomiędzy przepisami stosują przepisy podatkowe, co oczywiście jest dopuszczalne. Dla przykładu zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za przychody związane z działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Jak stanowi natomiast art. 12 ust. 3a ustawy o CIT, za datę powstania przychodu co do zasady uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
Dlatego też jak wynika z powyższego, decydujący wpływ na zaliczenie sprzedaży do przychodów wpływających na wynik finansowy ma zatem moment sprzedaży, za który uważa się:
- przy sprzedaży detalicznej dzień, w którym nastąpiła zapłata,
- w pozostałych przypadkach dzień wykonania świadczenia na rzecz nabywcy (np. dzień wysyłki, odbioru, wydania towaru lub wykonania usługi). Warto tutaj zaznaczyć, że w przypadku gdy jednak przed dniem wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego, wykonania usługi faktura zostanie wystawiona lub należność zostanie uregulowana, sprzedaż uważa się za wykonaną w tym wcześniejszym terminie.
Ewidencja przychodów ze sprzedaży produktów gotowych
Podstawową funkcją ewidencji sprzedaży produktów gotowych jest ujęcie przychodów, które jednostka otrzymała ze sprzedaży, oraz ich kosztów, gdzie przede wszystkim chodzi o zebranie danych dotyczących wielkości sprzedaży oraz ustalenie wyniku działalności gospodarczej. Ewidencji tej służyć mogą dwa konta, np.:
- konto 701 Sprzedaż produktów,
- konto 710 Koszt własny sprzedanych produktów.
Tutaj najważniejszym dokumentem do zaksięgowania sprzedaży produktów zazwyczaj będzie faktura VAT, o tyle głównym dowodem księgowym stanowiącym podstawę ujęcia w księgach rozchodu produktów i obciążenia konta 710 będzie dokument WZ, który potwierdza rozchód sprzedanych produktów gotowych. Saldo konta przychodów ze sprzedaży na koniec roku przeksięgowuje się na konto Wynik finansowy.
Warto zwrócić uwagę, że do przychodów ze sprzedaży nie zalicza się:
- podatku VAT należnego, który został wykazany na fakturze,
- opłat wykazanych na fakturze, ale niestanowiących ceny sprzedaży,
- świadczeń wewnętrznych na rzecz podstawowej działalności jednostki,
- przekazanych składników aktywów lub świadczonych usług na cele reklamy i reprezentacji,
- przychodów z tytułu zaliczek czy przedpłat
- przesunięć magazynowych, czyli przekazania materiałów lub towarów z jednego magazynu do drugiego.
| Ewidencję przychodów pochodzących ze sprzedaży księguje się na kontach zespołu 7. Zespół ten dotyczy właśnie przychodów i kosztów związanych z ich uzyskaniem. |
Warto pamiętać, że przychody ze sprzedaży księguje się w kwotach netto po stronie Ma. Po stronie Wn ujmuje się natomiast wszystkie zmniejszenia przychodów, które wynikają np. z uznanych reklamacji czy też udzielonych rabatów.
Przychody z dotacji
Do przychodów netto ze sprzedaży zalicza się również dotacje, dopłaty i subwencje do cen sprzedaży produktów i towarów, otrzymane z budżetu centralnego, samorządowego lub z innych źródeł. W przypadku dotacji, dopłat i subwencji do przychodów należy stosować zasadę kasową rozliczając środki trwałe rzeczywiście otrzymane, a nie memoriałową jak w przypadku innych przychodów. Dzieje się tak dlatego, że w tym przypadku sama decyzja o przyznaniu środków nie jest jeszcze równoznaczna z ich wpływem na konto jednostki, gdyż dość często podmioty finansujące wycofują się z przyznania dotacji.
Tutaj zaznaczyć należy, że ustalając politykę rachunkowości w zakresie ewidencji przychodów z dotacji unijnych, jednostka stosując ustawę o rachunkowości powinna mieć na uwadze przepis art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy, w którym zawarta jest definicja przychodów, które rozumieć należy jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Tak więc konieczne jest uprawdopodobnienie korzyści ekonomicznych związanych z dotacją unijną. Biorąc pod uwagę zdarzenia, jakie mają miejsce w jednostce, momentem uprawdopodobnienia otrzymanej dotacji może być przykładowo moment podpisania umowy lub dopiero moment faktycznego przekazania środków dotacji na rachunek beneficjenta.
Warto podkreślić, że w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości w trakcie realizacji dotacji lub wykrytych w trakcie kontroli jednostka będzie musiała zwrócić część albo wszystkie otrzymane środki z dotacji unijnej. Dlatego też dopiero ostateczne rozliczenie i zatwierdzenie dotacji jest właściwym momentem do ujęcia środków w dotacji jako przychodu. Oczywiście jest to zgodne z zapisami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
Tak więc jednostka w przyjętej polityce rachunkowości powinna określić, którym zapisem będzie się posługiwała przy rozliczaniu dotacji, czyli czy będzie to pochodzące z ustawy o rachunkowości „uprawdopodobnienie”, czy też „dostateczna pewność”.
Stosując się do powyższego jednostka może na dwa sposoby dokonać ewidencji dotacji w księgach rachunkowych:
1. W pierwszym przypadku , gdy w momencie podpisania umowy o dotacje zadania określone w projekcie zostały już wykonane, to znana jest dokładnie wartość dotacji, a jednostka posiada pewność otrzymania środków. Otrzymana dotacja będzie związana z bieżącą działalnością jednostki w danym roku.
2. W kolejnym z możliwych rozwiązań w momencie podpisania umowy o dotację jednostka dokładnie zna jej wartość i posiada pewność, że dotację otrzyma. Wartość dotacji jest jednak niewielka i stosując zasadę istotności jednostka może nie dokonywać żadnych zapisów w ewidencji księgowej w chwili podpisania umowy, lecz dopiero w momencie wpływu dotacji na rachunek bankowy.
Rachunek Zysków i Strat – przychody
Przypominając przychodem jest kwota środków otrzymanych przez przedsiębiorstwo w danym okresie zarówno w gotówce, jak i w formie należności. Przychód wykazywany jest w rachunku zysków i strat, który to przedstawić można w dwóch wariantach:
1. Wariant kalkulacyjny – w wariancie tym znaleźć można pozycje:
A) przychody netto ze sprzedaży produktów, gdzie wykazuje się osiągnięte w bieżącym roku obrotowym przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych i usług przeksięgowane na dzień bilansowy na wynik finansowy. Warto zaznaczyć, że w jednostkach, które realizują usługi, przychody ze sprzedaży wykazane zostać powinny w dwóch postaciach:
- jako przychód ze sprzedaży częściowo wykonanych usług fakturowanych przez wykonawcę w ciągu roku zgodnie z warunkami umowy, oraz
- jako przychód ustalony na dzień bilansowy, jako różnica między przychodem ustalonym z uwzględnieniem stopnia zaawansowania robót a wartością usług budowlanych wynikającą z uprzednio wystawionych w ciągu roku faktur częściowych.
B) Druga pozycja to przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów, w której to wykazuje się wynikającą z ksiąg rachunkowych, ustaloną za bieżący rok obrotowy wartość sprzedaży w cenach sprzedaży netto przeksięgowaną na dzień bilansowy na konto wyniku finansowego. Wartość ta powinna uwzględniać np. koszty opakowań.
2. Wariant porównawczy – w wariancie tym inaczej wykazuje się przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów w rachunku zysków i strat.
A) Tutaj w pierwszej pozycji przychody netto ze sprzedaży produktów, gdzie wartość przychodów wykazuje się w identyczny sposób, jak przy wariancie kalkulacyjnym.
B) Różnice dotyczą natomiast drugiej pozycji: zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna). W pozycji tej powinno się wykazać zmianę stanu produktów jako różnicę stanu na początek (-) i koniec (+) roku obrotowego produkcji niezakończonej i zakończonej oraz rozliczeń międzyokresowych.
C) Trzecia pozycja to koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki. Wykazuje się tu równowartość tzw. obrotów wewnętrznych, których wielkość za rok obrotowy ma być równa wielkości kosztów obrotów wewnętrznych w wielkości przeniesionej na wynik finansowy. W pozycji tej wykazuje się nie tylko koszty produktów wytworzonych na własne potrzeby, ale również np. odpisane w pozostałe koszty operacyjne rozliczenia międzyokresowe, skutki ostrożnej wyceny zapasu produktów, koszty likwidacji środków trwałych własnymi środkami itd.
D) Kolejną pozycją rachunku zysków i strat w układzie porównawczym są przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów, gdzie wykazuje się wartość sprzedaży za bieżący rok obrotowy w cenach sprzedaży netto, przeksięgowaną na koniec roku na wynik finansowy.
Źródła:
- https://lexlege.pl/ustawa-o-rachunkowosci/art-3/ (dostęp z dnia 16.09.2021 r.)
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19920210086/U/D19920086Lj.pdf (dostęp z dnia 15.09.2021 r.)
- https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/podatek-dochodowy-od-osob-prawnych-16794608/art-12 (dostęp z dnia 16.09.2021 r.)
- https://inforfk.pl/cykle-tematyczne/tresc,inforfk,00,INF0000000000000584172,Przychody-z-dzialalnosci-operacyjnej.html (dostęp z dnia 17.09.2021 r.)
- https://ksiegowosc.infor.pl/wiadomosci/10477,Ujecie-przychodow-wedlug-ustawy-o-rachunkowosci-i-MSR.html (dostęp z dnia 20.09.2021 r.)
- http://www.poradnikksiegowego.pl/artykul,91,18136,ujecie-dotacji-w-ksiegach-rachunkowych.html (dostęp z dnia 21.09.2021 r.)
- https://oficynafk.pl/78/rachunek-zyskow-i-strat.-praktyczne-wskazowki-dotyczace-jego-sporzadzania-17951.html (dostęp z dnia 21.09.2021 r.)
