Umowa zlecenie i umowa o dzieło to bardzo popularne wśród pracodawców formy zatrudnienia pracowników. Dzieje się tak z uwagi na wiele powodów. Przede wszystkim nie dają one podwładnym tak szeroko zakrojonych praw i przywilejów, jak ma to miejsce w przypadku umowy o pracę (dotyczy to np. takich kwestii jak prawo pracownika do urlopu czy też możliwość korzystania przez niego z różnych świadczeń socjalnych). Co więcej, charakter relacji łączących poszczególne strony stosunku pracy jest w tym przypadku nieco inny. Mamy tutaj bowiem do czynienia nie tyle z pracodawcami i pracownikami, co zleceniodawcami i zleceniobiorcami. Warto dowiedzieć się, jak w tych okolicznościach wygląda kwestia rozliczania i dokumentowania wynagrodzeń wypłacanych tym drugim w ramach zawartej umowy cywilnoprawnej.
Czym jest umowa zlecenie i umowa o dzieło?
Pod pojęciem umowy zlecenie rozumie się zazwyczaj kontrakt zawarty pomiędzy zleceniobiorcą a zleceniodawcą, który obliguje tego pierwszego do dokonania określonej czynności prawnej, za którą powinien otrzymać wynagrodzenie w określonej wysokości. Od zleceniobiorcy oczekuje się, że wykona powierzone zadanie z należytą starannością i precyzją. Ostatecznie jednak osoba ta nie odpowiada za efekt końcowy swojego działania.
Nieco inaczej sprawa ma się natomiast z umową o dzieło. W jej zawarciu także bierze udział osoba zlecająca wykonanie określonego dzieła oraz przyjmująca dane zadanie do realizacji. Pierwsza z wymienionych stron zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia w określonej wysokości, druga natomiast do starannego wykonania dzieła w konkretnym terminie. Przedmiotem takiej umowy musi być zawsze namacalny przedmiot, występujący albo w formie materialnej (np. dzieło malarskie) albo niematerialnej (np. projekt strony internetowej). Obiektem umowy o dzieło jest zatem zawsze wytwarzanie konkretnych przedmiotów bądź ich naprawa lub udoskonalenie. W tym przypadku wykonawca bierze pełną odpowiedzialność za rezultaty swoich działań.
Rozliczenie podatkowe i dokumentacja umowy zlecenie
Prawidłowość wykonania rozliczenia podatkowego w przypadku umowy-zlecenie zależy od różnych czynników. Zanim dojdzie do przygotowania deklaracji PIT za przychód uzyskany z tego rodzaju umowy cywilnoprawnej, najpierw należy ustalić źródła przychodów i kosztów ich uzyskania, jak również wziąć pod uwagę zasady rozliczania wynagrodzenia zasadniczego i dodatków. Nie bez znaczenia są też sposoby ujmowania kosztów podatkowych i składek.
W przypadku umów zlecenie zaliczki na podatek dochodowy powinny być wpłacane do 20 dnia kolejnego miesiąca następującego po dacie uzyskania danego przychodu (lub po miesiącu faktycznej zapłaty). W tym przypadku do pobierania zaliczek dochodzi w okresie tożsamym do czasu wypłaty świadczeń.
Jeśli wynagrodzenie wypłacane jest w innej dacie niż tej ustalonej jako termin zapłaty. W takim przypadku nie mają oni obowiązku rozliczania jej aż do daty wypłaty wynagrodzenia, nie musi też przekazywać informacji o niewypłaconych kwotach w dokumentach PIT-11 albo PIT-4R. Płatnicy przy pobieraniu zaliczek muszą uwzględnić kwotę wynoszącą 17% stopy podatkowej (bez sumy zmniejszającej podatek). Do wyliczenia wysokości zaliczek stosuje się następujący wzór:
Przychód z umowy minus koszty minus składki na ubezpieczenie rentowe, emerytalne i chorobowe pomnożone przez podatek, a następnie pomniejszone o 7,75% składki zdrowotnej.
Do pobierania zaliczek nie dochodzi wówczas, gdy zlecenie wykonuje inny przedsiębiorca albo osoba fizyczna nieprowadząca własnej działalności gospodarczej zatrudnia inną osobę do pracy. W takim przypadku sam zatrudniony musi zająć się załatwieniem tych formalności.
Jeśli kwota należności za wykonane zlecenie jest niższa od 200 zł, podatki ujmuje się ryczałtowo od czystej wartości przychodu; takie wypłaty ujmuje się w PIT 8AR.
Warto pamiętać o tym, że osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenie są objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Zleceniodawca ma zatem obowiązek opłacić wszystkie wspomniane świadczenia. Zwolniony jest jedynie z konieczności zapłaty świadczenia z tytułu ubezpieczenia chorobowego, które w tym przypadku jest dobrowolne.
Rozliczanie umowy o dzieło
Umowa o dzieło podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Na sposób obliczania zaliczki na podatek wpływa przede wszystkim zarobiona przez zleceniobiorcę kwota. Jeśli jest ona wyższa niż 200 zł, wówczas wysokość stawki uzależnia się od progów podatkowych. Jeśli nie został przekroczony limit 85 528 zł dochodu na rok kalendarzowy, bierze się pod uwagę 17-procentowy próg, a przy wyższych dochodach 32-procentowy próg. W tym przypadku uwzględnia się koszty uzyskania przychodu.
Jeśli kwota dochodu jest niższa niż 200 zł stosuje się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 17%. W takim przypadku nie ma konieczności brania pod uwagę kosztów uzyskania przychodu.
Z tytułu umowy o dzieło przedsiębiorca nie musi odprowadzać żadnych składek ZUS. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy na podstawie umowy o pracę.
Źródła:
- https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/0098 (dostęp z dnia 18.09.2021 r.)
- https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/0084 (dostęp z dnia 20.09.2021 r.)
