Sprzedaż środka trwałego a wysokość składki zdrowotnej po zmianach przepisów

W poprzedniej publikacji zaprezentowano sposób ustalania podstawy składki zdrowotnej jak i samej składki zdrowotnej. Temat ustalania składki zdrowotnej jest szeroki z uwagi na występowanie różnych sytuacji (wątpliwych), w których podatnicy nie wiedzą, czy dany koszt, przychód ująć w podstawie zdrowotnej czy też nie. Niezwykle ważnym aspektem w zakresie ustalania podstawy zdrowotnej jest dochód ze sprzedaży środka trwałego, a więc przypadek gdy przedsiębiorca zbywa firmowy składnik majątku. Trzeba zauważyć, iż ma to ogromne przełożenie na wzrost wysokości składki zdrowotnej. Ustawodawca zdecydował się w tej kwestii dokonać zmian.

Składka zdrowotna w 2022 roku

Nowelizacja pakietu ustaw składających się na polski ład wprowadziła m.in. nowe zasady obliczania składki zdrowotnej.

W roku 2022 podstawa do obliczenia składki zdrowotnej ustalana jest w zależności od tego, jaką formę opodatkowania przychodów z działalności wybrał podatnik, a zatem, jeżeli wybrał:

1. skalę podatkową – składka zdrowotna uzależniona jest od wysokości miesięcznego dochodu, minimalna składka zdrowotna w okresie od lutego 2022r. do końca roku 2022 wynosi 270,90 zł,
2. podatek liniowy – składka zdrowotna uzależniona jest od wysokości miesięcznego dochodu, minimalna składka zdrowotna w okresie od lutego 2022r. do końca roku 2022 wynosi 270,90 zł,
3. ryczałt ewidencjonowany – wysokość składki zdrowotnej zależna jest od kwoty przychodu, minimalna składka zdrowotna wynosi 335,94 zł miesięcznie, po przekroczeniu przychodu 60.000 zł składka wyniesie 559,89 zł, a gdy podatnik osiągnie przychody z działalności powyżej 300.000 zł wówczas będzie płacił 1.007,81 zł składki zdrowotnej miesięcznie,
4. karta podatkowa — w tym przypadku obowiązuje stała stawka składki zdrowotnej i wynosi 270,90 zł miesięcznie.

Problem odpisów amortyzacyjnych, ale nie tylko

UWAGA: Składnik majątku firmy zaliczany jest do środków trwałych gdy: stanowi własność lub współwłasność podatnika (właściciela firmy), został zakupiony albo wytworzony we własnym zakresie, jego wartość opiewa na minimum 10.000zł netto (czynny podatnik VAT) albo 10.000 brutto (podatnik zwolniony z VAT), jest kompletny (gotowy) do użytku w działalności, przewidywany okres użytkowania wynosi powyżej 1 roku, przeznaczony jest do użytkowania w działalności gospodarczej.

Prawodawca tworząc nowe zasady obliczania składki zdrowotnej w 2022r. a dokładnie zasady ustalania podstawy zdrowotnej, od której liczona jest składka zdrowotna nie uregulował niektórych przypadków związanych ze zbyciem środków trwałych.

Przedsiębiorcy w miesiącu sprzedaży środka trwałego byli zobowiązani ująć całą wartość ze sprzedaży (oczywiście bez podatku VAT) w podstawie składki zdrowotnej (miesięcznym dochodzie z działalności). Powodowało to, iż w kosztach firmy, ale oczywiście tylko na potrzeby ustalania postawy składki zdrowotnej nie były ujmowane pozostałe odpisy amortyzacyjne. Przedsiębiorca opłacał zawyżoną składkę zdrowotną obliczoną od podstawy zawierającej tylko przychód bez kosztów w postaci odpisów amortyzacyjnych.

Drugi problem to kwestia rat leasingowych nie branych pod uwagę w sytuacji sprzedaży wykupionego z leasingu pojazdu samochodowego. Nie są one brane pod uwagę, gdy podatnik wykupi z leasingu i sprzedaż używany wcześniej pojazd samochodowy. Natomiast raty leasingowe były ujmowane w kosztach w poprzednich latach.

Zmiana w ujęciu odpisów amortyzacyjnych

1. art. 35 – w przypadku ustalania dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i 2c ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, od przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), dochód ustalony z uwzględnieniem art. 24 ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2022 r.,
2. art. 36 – przy ustalaniu w 2022 r. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie powiększa się dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i ust. 2c pkt 1 i 3 ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, o różnicę określoną w art. 24 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawodawca w art. 35 oraz 36 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw wskazał iż:

UWAGA: Zmiana dotyczy tylko podatników stosujących formę opodatkowania skalą podatkową albo podatkiem liniowym. Nie dotyczy podatników stosujących ryczałt jak formę opodatkowania przychodów z działalności. Podatnicy na ryczałcie są zobowiązani ująć całą wartość ze sprzedaży środka trwałego w przychodach z działalności. Przychody te następnie przyrównują do wcześniej wymienionych limitów (progów) aby ustalić jaką składkę zdrowotną od danego miesiąca rozliczeniowego będą opłacać.

Reasumpcję zmiany przepisów zawarto w poniższej tabeli.

UWAGA: Jeżeli przedsiębiorca zakupił środek trwały przed 1 stycznia 2022r. a w 2022r. dokonuje jego sprzedaży, wówczas dochód ze sprzedaży środka trwałego dla celów ustalenia podstawy zdrowotnej oblicza się w poniższy sposób WYNIK PONIŻSZYCH OBLICZEŃ NALEŻY DODAĆ DO OBLICZONEJ PODSTAWY ZDROWOTNEJ: DOCHÓD ZE ZBYCIA ŚT = CENA SPRZEDAŻY – SUMA ODPISÓW AMORTYZACYJNYCH UJĘTA W KOSZTACH DO KOŃCA 2021 r. Jeżeli przedsiębiorca zakupił środek trwały przed 1 stycznia 2022 r. i jest on całkowicie zamortyzowany do końca 2021 r. natomiast w 2022 r. dokonuje jego sprzedaży, wówczas dochód ze sprzedaży środka trwałego dla celów ustalenia podstawy zdrowotnej oblicza się w poniższy sposób WYNIK PONIŻSZYCH OBLICZEŃ NALEŻY DODAĆ DO OBLICZONEJ PODSTAWY ZDROWOTNEJ: DOCHÓD ZE ZBYCIA ŚT = CENA SPRZEDAŻY – SUMA ODPISÓW AMORTYZACYJNYCH UJĘTA W KOSZTACH

Należy zauważyć, że zmiana dotyczy tylko składników majątku zakwalifikowanych do środków trwałych przedsiębiorcy w firmie. Nie odnosi się ona do tzw. niskocennych środków trwałych, a więc składników majątku o wartości poniżej 10.000 zł ujętych jednorazowo w koszty firmy. Zatem podatnik zbywającego tego typu składniki wciąż będzie opłacał zawyżoną składkę zdrowotną (podstawa zdrowotna będzie obejmowała w miesiącu sprzedaży tylko wartość sprzedaży bez kosztów).

Przykład 1

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą nabyła i wprowadziła do użytkowania firmie w maju 2019 r. używany samochód osobowy (do działalności mieszanej). Cena samochodu z faktury zakupu to 35.000 zł netto (dla celów amortyzacji wartość 35.000 zł + (50% z 23% VAT) = 39.025 zł). Samochód został w pełni amortyzowany przy stawce 40% rocznie w grudniu 2021 r.

Przedsiębiorca w czerwcu 2022 r. sprzedał dany samochód za kwotę 20.000 zł netto. Z kolei miesięczny dochód z działalności za czerwiec 2022 r. po odliczeniu zapłaconych składek ZUS (bez wartości sprzedaży samochodu) opiewał na kwotę 25.000 zł.

Jaka byłaby wysokość składki zdrowotnej przed zmianą przepisów i po zmianie? Obliczenia przedstawiono w poniżej tabeli.

Ustalenie wysokości podstawy i składki zdrowotnej za czerwiec 2022r. Forma opodatkowania przychodów z działalności – skala podatkowa
Kategoria Składnik	Przed zmianą ustawy	Po zmianie ustawy
Miesięczny dochód za czerwiec 2022 (bez sprzedaży samochodu)	25.000 zł	25.000 zł
Wartość sprzedaży samochodu	20.000 zł	20.000 zł
Podstawa zdrowotna	45.000 zł	25.000 zł
Składka zdrowotna – 9%	4.050 zł	2.250 zł

Dlaczego po zmianie przepisów przedsiębiorca nie uwzględniał ceny sprzedaży samochodu? Samochód do końca 2021 r. został w pełni zamortyzowany. Dlatego, że do podstawy zdrowotnej za miesiąc czerwiec 2022 r. był zobowiązany ująć:

RÓŻNICĘ MIĘDZY CENĄ SPRZEDAŻY I WSZYSTKIMI ODPISAMI AMORTYZACYJNYMI UJĘTYMI W KOSZTACH DO 2021 r. a więc:

20.000 zł – 39.025 zł = poniżej 0 zł a zatem wynik należy czytać jako 0 zł do dodania do obliczonej podstawy zdrowotnej za czerwiec 2022r.

Przykład 2

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą nabyła i wprowadziła do użytkowania firmie w czerwcu 2020 r. używany samochód osobowy (do działalności mieszanej). Cena samochodu z faktury zakupu to 55.000 zł netto (dla celów amortyzacji wartość 55.000zł + (50% z 23% VAT) = 61.325 zł). Stawka amortyzacji zastosowana dla danego samochodu to 20% rocznie.

Przedsiębiorca w lipcu 2022 r. sprzedał dany samochód za kwotę 45.000 zł netto. Niezamortyzowana wartość samochodu to 35 722,96 zł.

Z kolei miesięczny dochód z działalności za lipiec 2022 r. po odliczeniu zapłaconych składek ZUS (bez wartości sprzedaży samochodu) opiewał na kwotę 35.000 zł.

Jaka byłaby wysokość składki zdrowotnej przed zmianą przepisów i po zmianie? Obliczenia przedstawiono w poniżej tabeli.

Ustalenie wysokości podstawy i składki zdrowotnej za lipiec 2022r. Forma opodatkowania przychodów z działalności – podatek liniowy
Kategoria Składnik	Przed zmianą ustawy	Po zmianie ustawy
Miesięczny dochód za lipiec 2022 (bez sprzedaży samochodu)	35.000 zł	35.000 zł
Wartość sprzedaży samochodu	45.000 zł	45.000 zł
Odpisy amortyzacyjne w kosztach firmy do końca 2021r.	18.397,48 zł	18.397,48 zł
Sprzedaż samochodu w lipcu 2022r. – niezamortyzowana wartość	35.772,96 zł	35.772,96 zł
Podstawa zdrowotna	35.000 zł + (45.000 zł – 35.772,96 zł) = 44.227,04 zł	35.000 zł + ((45.000 zł – 18.397,48 zł) – 35.772,96 zł)) = 25.829,56 zł
Składka zdrowotna – 4,9%	2 167,13 zł	1.265,65 zł

Dlaczego po zmianie przepisów przedsiębiorca zapłaci mniejszą składką zdrowotną? Dlatego, że do podstawy zdrowotnej za miesiąc lipiec 2022 r. był zobowiązany ująć:

RÓŻNICĘ MIĘDZY CENĄ SPRZEDAŻY i SUMĄ ODPISÓW AMORTYZACYJNYCH ZA DANY SAMOCHÓD UJĘTYMI W KOSZTACH DO 2021r. oraz oczywiście niezamortyzowaną wartością pojazdu, a więc:

45.000 zł – 18.397,48 zł = 26.602,52 zł