Urlop wypoczynkowy na mocy obowiązującego prawa pracy przysługuje każdemu pracownikowi, co zostało odpowiednio uregulowane w kodeksie. Nie wszyscy jednak wiedzą, jak prawidłowo obliczyć liczbę dni takiego urlopu, zwłaszcza jeśli w życiu zawodowym pracownika doszło do jakichś indywidualnych sytuacji wpływających na długość urlopu.
Pracownicy często nie wiedzą, kiedy przysługuje im na przykład 26 dni urlopu, a kiedy tylko 20 i od czego to wszystko właściwie zależy? Niektórzy z nas nie zdają sobie sprawy również z tego, że z wnioskiem o urlop wypoczynkowy można wystąpić nawet po zaledwie miesiącu spędzonym w pracy. Warto więc poznać wszystkie obowiązujące w tym zakresie zasady.
Jak obliczyć wymiar urlopu?
W standardowych okolicznościach reguły obliczania czasu urlopu wypoczynkowego są bardzo proste, a za podstawowy wyznacznik uznaje się tutaj dziesięcioletni staż pracy. A zatem osoby zatrudnione w danym miejscu pracy mniej niż 10 lat mogą liczyć na 20-dniowy urlop, a w przypadku osób mających staż pracy przekraczający 10 lat okres ten dodatkowo wydłuża się o sześć dni. Co istotne, do obliczania wymiaru urlopu poza rzeczywistym czasem pracy wlicza się także czas pobierania nauki. Bierze się tutaj jednak pod uwagę rodzaj ukończonej szkoły. Jeśli zatem były to wyższe studia, dodatkowo do podstawy obliczania urlopu dodaje się 8 lat, w przypadku szkół policealnych jest to natomiast 6 lat. Osobom, które ukończyły średnią szkołę zawodową — dolicza się z tego tytułu 5 lat, a absolwenci liceów ogólnokształcących mają doliczane 4 lata. To rozwiązanie najmniej korzystne okazuje się dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, którym w omawianych okolicznościach dolicza się zaledwie trzy lata.
Liczba dni urlopu wypoczynkowego – jak ją wyliczyć?
Przy obliczaniu wymiaru urlopu przysługującego danemu pracownikowi bierze się pod uwagę dwa osobne przypadki. Jeśli zatem mamy do czynienia z osobą podejmującą pierwszą pracę, poczynając od kalendarzowego roku jej zatrudnienia, po upływie każdego miesiąca pracy otrzymuje ona prawo do urlopu w wysokości 1/12 wymiaru urlopu dla osób przepracowujących cały rok kalendarzowy. Nieco inaczej natomiast rzecz ma się w wypadku pracowników, którzy podjęli następną pracę zawodową w swym życiu. W takich okolicznościach najpierw ustala się proporcjonalny wymiar urlopu przysługującego pracownikowi po przepracowaniu konkretnego okresu u danego pracodawcy. Każdy kalendarzowy miesiąc pracy daje pracownikowi możliwość skorzystania z 1/12 urlopu mu przysługującego. Każdy niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę tak, aby otrzymać pełny miesiąc. Jeśli natomiast pracownik zatrudniony jest na niepełny etat, przy obliczaniu czasu urlopu wypoczynkowego mnoży się wymiar etatu przez pełny wymiar urlopu.
Urlop na żądanie – zasady przyznawania
Kodeks pracy obowiązuje pracodawców do udzielania pracownikom urlopów na żądanie w wybranym przez nich terminie. W każdym roku kalendarzowym jeden pracownik może otrzymać co najwyżej cztery dni takiego urlopu, który musi zostać zgłoszony najpóźniej w dniu faktycznego skorzystania z tego prawa.
Urlop udziela się pracownikowi z puli dni wykorzystywanych w ramach urlopu wypoczynkowego. Od samego urlopu wypoczynkowego urlop na żądanie wyróżnia nadzwyczajny tryb przyznawania. Trzeba jednak wiedzieć, że opcji na żądanie nie trzeba od razu wykorzystywać w jednym czasie. W zależności od potrzeb można go rozbić na części. Decyzja o jego przyznaniu nie leży jednak w gestii pracownika, ale pracodawcy, który względem danego podwładnego podejmuje wspomniane decyzje na jego wyraźną prośbę. Dopiero zgoda pracodawcy jest równoznaczna z rozpoczęciem takiego urlopu.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy – jak je wyliczyć?
W trakcie urlopu wypoczynkowego pracownik nie świadczy usług pracy, może jednak pobierać za nią wynagrodzenie w odpowiedniej wysokości. Przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy uwzględnia się zarówno wysokość pensji zasadniczej, jak i innych świadczeń realizowanych na podstawie umowy o pracę. Ustalając podstawę urlopowego wynagrodzenia, pomija się niektóre składniki wynikające ze stosunku pracy. Chodzi tutaj m.in. o jednorazowe wypłaty za realizację danego zadania, nagrody jubileuszowe, wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezdolności do pracy spowodowany chorobą, ekwiwalenty pieniężne za urlop wypoczynkowy oraz odprawy emerytalne i rentowe, oraz różne odszkodowania.
Przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy z reguły nie bierze się również pod uwagę premii uznaniowych, nieposiadających roszczeniowego charakteru. Podstawę wynagrodzenia za urlop oblicza się natomiast na podstawie takich elementów jak dodatki za nocną pracę, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, dodatki funkcyjne i stażowe, a także regulaminowe premie i wynagrodzenie za ponadwymiarową pracę osób zatrudnionych na niepełny etat. Elementy wynagrodzenia zawarte w stałej stawce miesięcznej za okres urlopowy wypłaca się w wysokości obowiązującej w miesiącu korzystania przez pracownika z urlopu wypoczynkowego.
