W zakładach pracy obowiązują określone przepisy BHP, do których winno stosować się zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Mimo wszystko nie da się jednak przewidzieć różnych sytuacji i zdarzeń, a do wypadków przy pracy dochodzi relatywnie bardzo często.
Niestety, zaistnienie takich zdarzeń nie pozostaje bez wpływu na funkcjonowanie danego zakładu pracy, wiąże się ono także z określonymi konsekwencjami dla pracodawcy, od którego wręcz wymaga się zagwarantowania możliwie jak największego bezpieczeństwa w trakcie wykonywania przez podwładnych obowiązków służbowych.
W świetle powyższego należy zatem zadać sobie pytanie, na co w praktyce może liczyć pracownik, który stał się ofiarą takiego wypadku. Jakie są procedury zgłaszania tych zdarzeń?
Czym jest wypadek przy pracy?
Pojęcie wypadku przy pracy zostało zdefiniowane w ustawie o ubezpieczeniach społecznych przyznawanych z powodu powstania choroby zawodowej lub wypadku przy pracy. Definicja ta określa taki wypadek jako nagłe, zaistniałe pod wpływem czynników zewnętrznych zdarzenie, do którego doszło w miejscu pracy, a które stało się przyczyną doznania urazu lub poniesienia śmierci.
Wypadkiem przy pracy są zasadniczo wszelkie zdarzenia, które nastąpiły podczas standardowego wykonywania przez pracownika obowiązków służbowych lub też pełnienia określonych czynności na polecenie przełożonego, jak również w trakcie pracy wykonywanej na rzecz firmy, bez wyraźnych nakazów kierowniczych w tym zakresie. Odnosi się to również do zdarzeń, które powstały w trakcie pozostawania przez pracownika w stanie gotowości do pracy, kiedy był on w drodze do firmy, jak również podczas podróży służbowych.
Rodzaje wypadków przy pracy
Można wyodrębnić wypadki przy pracy śmiertelne oraz ciężkie. Za wypadek śmiertelny uważa się zdarzenie, które przyczyniło się do śmierci pracownika w terminie do pół roku od daty jego wystąpienia. Ciężkim wypadkiem przy pracy nazywa się natomiast sytuację doznania urazu przez pracownika, takiego jak na przykład poważnej choroby, utraty słuchu lub wzroku, czy też poważnego uszkodzenia ciała, łącznie z jego zniekształceniem. Wypadki przy pracy mogą również prowadzić do chorób psychicznych, a także tymczasowej lub trwałej niemożności kontynuowania swojej kariery zawodowej. Jeśli wypadek przy pracy dotknął więcej niż jedną osobę, w takim przypadku mówi się o wypadkach zbiorowych.
Jak zgłosić wypadek przy pracy?
Jeśli doszło do wypadku przy pracy, o tym fakcie należy możliwie jak najszybciej poinformować przełożonych, przy czym obowiązek ten ciąży nie tylko na samym poszkodowanym, ale także na świadkach całego zdarzenia, którzy odgrywają kluczową rolę zwłaszcza przy zgłaszaniu wypadków, w których ofiara poniosła śmierć lub w ciężkim stanie trafiła do szpitala. Zgłoszenia wypadków przy pracy najlepiej dokonać w formie pisemnej. Pracodawca powinien niezwłocznie udzielić pokrzywdzonemu pomocy, a także odpowiednio zabezpieczyć miejsce zdarzenia. Trzeba także przerwać pracę, pozostawiając decyzję o ewentualnym wznowieniu w rękach społecznego inspektoratu pracy.
Do obowiązków pracodawcy zalicza się ponadto powołanie do życia zespołu powypadkowego, złożonego z oddziałowego inspektora pracy, pracownika odpowiadającego w firmie za kwestie BHP oraz zewnętrznego specjalisty. Zespół ten będzie dążył do odkrycia przyczyn danego wypadku oraz jego okoliczności. W tym celu należy dokładnie obejrzeć miejsce zdarzenia, przeprowadzając rozmowy ze świadkami oraz z samym poszkodowanym, jeśli jest to oczywiście możliwe. Dobrze jest także wykonać odpowiednie szkice oraz fotografie. W ten sposób można sformułować rzetelne wnioski na temat zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy. Później sporządza się protokół, który pozostaje do wglądu pracowników poszkodowanych oraz rodzin. Mogą to uczynić jeszcze przed ich formalnym podpisaniem przez pracodawcę. Protokoły trafiają potem do rejestru wypadków przy pracy.
Prawa osób poszkodowanych
Osobom poszkodowanym w zależności od rodzaju i stopnia ciężkości doznanych uszkodzeń ciała lub zaburzeń psychicznych przysługuje prawo do pobierania świadczeń rehabilitacyjnych, zasiłków wyrównawczych i chorobowych, a także rent i dodatków do nich, a także zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych. Pracodawca w określonych sytuacjach musi opłacić koszty szczepień ochronnych, leczenia zębów oraz wyposażenia danej osoby w sprzęt ortopedyczny. Co istotne, do uzyskania takich świadczeń niezbędne jest jednak udowodnienie, że w danej sytuacji nie doszło do rażącego naruszenia przepisów BHP przez poszkodowanego, który albo je zlekceważył, albo nie był w stanie spełnić odpowiednio na skutek znajdowania się pod wpływem alkoholu, leków lub narkotyków. Z kolei od właściciela firmy oczekuje się, że w przyszłości dołoży on wszelkich starań, aby zapobiec tego rodzaju wypadkom w miejscach pracy. Można tego dokonać m.in. poprzez przyjęcie nowych reguł i procedur, usprawniających dbałość o bezpieczeństwo oraz higienę pracy w zakładzie pracy.
