Aktualnie wielu przedsiębiorców decyduje się na zawarcie umowy cywilnoprawnej ze zleceniobiorcami, którymi mogą być zarówno osoby z zewnątrz, jak i pracownicy zatrudniani przez nich w oparciu o umowę o pracę. Warto mieć jednak świadomość, że o ile umowa o dzieło nie podlega żadnemu oskładkowaniu, o tyle umowa zlecenie rodzi zobowiązanie do opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne na określonych zasadach. Podobnie zresztą zwykle jest w przypadku Pracowniczych Planów Kapitałowych. W większości przypadków bowiem od zleceniodawcy, w którego firmie funkcjonują PPK, oczekuje się objęcia osób zatrudnionych w oparciu o umowę zlecenie prawem do skorzystania z tego przywileju. Warto dowiedzieć się więcej szczegółów na temat podlegania umów cywilnoprawnych ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnym, a także wypłatom na PPK.
Podleganie ubezpieczeniom w ZUS-ie z tytułu umowy cywilnoprawnej
Reguły dotyczące objęcia wybranych rodzajów umów cywilnoprawnych obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne zostały szczegółowo określone w dwóch ustawach. Pierwszą z nich jest ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku, drugą natomiast ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z 27 sierpnia 2004 roku.
Zgodnie z odpowiednimi zapisami w ustawie o sus za obowiązkowe składki w przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie uznaje się ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a także wypadkowe; dobrowolnie mogą osoby te podlegać także ubezpieczeniom chorobowym. Z kolei ustawa zdrowotna nakłada na pracodawców obowiązek opłacania składki zdrowotnej za zleceniobiorców zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie. Wszystkie obowiązkowe ubezpieczenia powstają wraz z chwilą rozpoczęcia wykonywania zlecenia w ramach zawartej umowy, a kończą się wraz z wygaśnięciem zawartego stosunku pracy.
Dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym mogą zostać natomiast objęte dane osoby od dnia wskazanego we wniosku, z zastrzeżeniem, że wspomniany termin nie może być wcześniejszy niż data złożenia wniosku. Warto jednak przy tym pamiętać o konieczności złożenia do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych w terminie 7 dni od powstania obowiązku przedmiotowego wspomnianych ubezpieczeń. W przypadku osób współpracujących przy wykonywaniu umów zlecenia obowiązek ubezpieczeń istnieje od dnia rozpoczęcia takiej współpracy aż po jej zakończenie.
Umowy o dzieło w świetle nowych przepisów wprowadzonych w 2021 roku
Wykonywanie zlecenia w oparciu o umowę o dzieło nie rodzi żadnych zobowiązań, jeśli chodzi o opłacanie składek do ZUS-u. Jednak trzeba mieć świadomość, że od 2021 roku płatnicy składek albo osoby zlecające dzieło mają obowiązek poinformowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zawarciu takiej umowy z osobą, która nie pozostaje równocześnie pracownikiem danego przedsiębiorstwa zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę. Termin na realizację tego zobowiązania upływa po siedmiu dniach od zawarcia takiej umowy. Stosowne informacje powinno przekazywać się na formularzach RUD, na których wpisuje się dane dotyczące stron umowy, a także zawartej umowy o dzieło ze szczególnym uwzględnieniem daty zawarcia i zakończenia, liczby zawartych umów oraz ich przedmiotu.
Trzeba także podpisać oświadczenie zgodności przekazanych danych ze stanem faktycznym. Wspomniane informacje ewidencjonuje się na koncie danego płatnika. Dane te są udostępniane przez ZUS właściwym organom Krajowej Administracji Skarbowej oraz ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych w celu usprawnienia systemu poboru należności podatkowych.
PPK a umowa zlecenie
Zgodnie z obowiązującym prawem z prawa do uczestnictwa w PPK mogą skorzystać osoby zatrudnione w oparciu o umowę zlecenie bądź umowę agencyjną, jeśli z tego tytułu podlegają one obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Jeśli w danym przypadku wspomniane świadczenia mają jedynie charakter dobrowolny, w takim przypadku nie można skorzystać z prawa do uczestnictwa w PPK.
Pracodawca powinien zapisać do PPK osoby, które legitymują się odpowiednim okresem zatrudnienia. Należy to zrobić po upływie trzech miesięcy od momentu zatrudnienia danego zleceniobiorcy, nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym upłynął wspomniany termin.
Pracodawcy, których dotyczy ustawa o PPK z II i III etapu wdrażania tych planów, byli zobowiązani do zawarcia w imieniu zleceniobiorcy umowę o prowadzenie PPK nie później niż dnia 10 listopada 2020 roku. W IV etapie wdrażania realizowanym w 2021 roku terminy na realizację tego zobowiązania dla pracodawców zatrudniających mniej niż 20 pracowników upłynął 10 maja 2021 roku. W przypadku jednostek sektora finansów publicznych zobowiązanie to należało spełnić do 10 kwietnia 2021 roku.
Do prawidłowego ustalenia wymaganego do uzyskania prawa do uczestnictwa w PPK okresu zatrudnienia bierze się pod uwagę jedynie czas obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu.
Źródła:
- http://www.vademecumkadrowego.pl/artykul_narzedziowa,1231,0,20760,podleganie-ubezpieczeniom-w-zus-z-umowy-cywilnoprawnej.html (dostęp z dnia 28.10.2021 r.)
- https://kadry.infor.pl/kadry/ubezpieczenia/pracownicze-plany-kapitalowe/4679227,Czy-umowa-zlecenia-uprawnia-do-uczestnictwa-w-PPK.html (dostęp z dnia 29.10.2021 r.)
