Osoby niepełnosprawne, podobnie jak zupełnie zdrowi ludzie, mają prawo do pracy. Dla pracodawcy zresztą decyzja o zatrudnieniu takiej osoby wiąże się z wieloma korzyściami, choć oczywiście w takim wypadku ciążą na nich również pewne zobowiązania. Z punktu widzenia przedsiębiorców budowanie zespołów pracowniczych z różnych osób jest bardzo korzystne wizerunkowo. Dzięki temu można zbudować przyjazną markę. Dlatego też warto dowiedzieć się, jakie są procedury zatrudniania osób z niepełnosprawnością ruchową bądź intelektualną. Jakie zobowiązania ciążą na pracodawcach z tego tytułu? Jakie korzyści wiążą się z tą decyzją? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Definicja osoby niepełnosprawnej
Zgodnie z obowiązującym prawem, za osoby niepełnosprawne uważa się te jednostki, które ze względu na swój stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy są czasowo, lub trwale niezdolne do wypełniania określonych ról społecznych, w tym realizacji obowiązków służbowych związanych z pracą zawodową. Dotyczy to także osób, u których występują ograniczone stanem zdrowia możliwości w tym względzie. Ogółem rzecz biorąc, wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany oraz znaczny.
O stopniu lekkim można mówić wtedy, gdy osoba o naruszonej sprawności organizmu ma obniżoną w stosunku do ludzi zdrowych zdolność do wykonywania pracy, którą można jednak kompensować przy zastosowaniu różnych środków technicznych lub przedmiotów ortopedycznych.
Stopień umiarkowany dotyczy osób niepełnosprawnych, które są niezdolne do pracy lub mogą pracować tylko w warunkach pracy chronionej albo wykonujące czasowo swoje obowiązki przy pomocy innych osób. Osoby ze znaczną niepełnosprawnością zmuszone są natomiast do korzystania stale z pomocy innych osób przy pełnieniu określonych ról społecznych. Często są one też zupełnie niezdolne do pracy zawodowej.
Prawa przysługujące pracodawcy z tytułu zatrudniania osoby niepełnosprawnej
Pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne mogą liczyć na to, że otrzymają z funduszy PFRON-u dofinansowanie do wynagrodzenia tych osób w określonej wysokości (pod warunkiem, że ludzie ci są zarejestrowani jako niepełnosprawni), Takie wsparcie otrzymuje każdy pracodawca, który decyduje się na podpisanie umowy o pracę z osobą niepełnosprawną, w szczególności ci, którzy: prowadzą zakład pracy chronionej; zatrudniający na pełen etat co najmniej 25 osób niepełnosprawnych przy osiągniętym wskaźniku zatrudniania na poziomie 6%. Bardzo ważne jest też niezaleganie ze zobowiązaniami finansowymi przez pracodawców względem Funduszu.
Dofinansowanie dotyczy jedynie pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. Wysokość dotacji uzależniona jest głównie od stopnia niepełnosprawności danej osoby. I tak zakład pracy, który zatrudnia pracowników ze znaczną niepełnosprawnością, otrzymuje na niego dofinansowanie w wysokości 1800 zł, analogiczne kwoty w przypadku pracowników z umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności wynoszą odpowiednio 1125 zł i 450 zł. Na zwiększenie tych kwot o 600 zł mogą liczyć pracodawcy osób niewidomych, a także takich, u których zdiagnozowano: epilepsję, chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, ogólne zaburzenia rozwojowe.
Co oprócz miesięcznego dofinansowania?
Pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną ma prawo również do otrzymania innych świadczeń. Wśród nich wymienia się przede wszystkim zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy niepełnosprawnego oraz przystosowania miejsca pracy do jego potrzeb; zwrot kosztów szkolenia tej osoby; zwrot zatrudniania osoby wspomagającej zatrudnianego i jego szkolenia. Oprócz tego otrzymuje on także zwolnienie z wpłat na PFRON.
Obowiązki pracodawcy
Trzeba pamiętać o tym, że w związku z zatrudnianiem osoby niepełnosprawnej na pracodawcach ciąży pewna odpowiedzialność. Muszą oni zagwarantować osobom niepełnosprawnym w stopniu znacznym lub umiarkowanym możliwość pracy przez 7 godzin dziennie w wymiarze nieprzekraczającym 35 godzin tygodniowo (nie dotyczy to osób zatrudnionych przy pilnowaniu mienia oraz tych, w stosunku do których lekarz wyraził zgodę na ich pracę w normalnym wymiarze). Osoby te nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, a wysokość ich wynagrodzenia nie może odbiegać od stawek osób zdrowych, pracujących w normalnym wymiarze pracy.
Niepełnosprawni mają też prawo do dodatkowej, piętnastominutowej przerwy w pracy na odpoczynek lub gimnastykę usprawniającą. Dodatkowo osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym mają prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego (pod warunkiem, że przepracowały one co najmniej rok od momentu zaliczenia ich do jednego ze wspomnianych stopni niepełnosprawności). Mogą one liczyć także raz do roku na dodatkowe 21 dni urlopu, w których trakcie mogą jechać na turnus rehabilitacyjny. Jeśli dana osoba potrzebuje badań lekarskich lub musi poddać się zabiegom leczniczym, przysługuje jej prawo do zwolnienia od pracy w tym czasie, z zachowaniem wynagrodzenia w równowartości ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
1. https://mikroporady.pl/porady/zatrudnianie-pracownikow-niepelnosprawnych-korzysci-uprawnienia-obowiazki-i-konieczne-formalnosci?gclid=Cj0KCQjw9b_4BRCMARIsADMUIypaZfpbYRFvykW7Q2VY7rN8X1ymId_IZfrOw9b6F5NRiky8agouZiwaAo1cEALw_wcB (dostęp z dnia 23.08.2020 r.)
2. https://zielonalinia.gov.pl/-/miesieczne-dofinansowanie-do-wynagrodzenia-pracownika-niepelnosprawnego-32232 (dostęp z dnia 21.08.2020 r.)
