Umowa o pracę wygasa z różnych powodów. Czasem są to przyczyny leżące po stronie pracodawcy, a czasem po stronie pracownika. Tak czy inaczej, należy mieć świadomość, że na pracodawcy ciążą pewne obowiązki związane ze zwalnianiem pracownika. Do najważniejszych z nich zalicza się osobie odchodzącej z pracy wystawienie świadectwa pracy (trzeba to zrobić w określonym terminie). Ponadto od przedsiębiorcy zwalniającego pracownika oczekuje się także wyrejestrowania podwładnego z systemu ubezpieczeniowego. Warto dowiedzieć się, czym jest świadectwo pracy i jakie obowiązkowe elementy zawiera, a także w jaki sposób trzeba wypłacić ekwiwalent pieniężny za urlop.
Świadectwo pracy – co to takiego?
Świadectwo pracy z punktu widzenia pracowników jest jednym z najważniejszych dokumentów w ich karierze zawodowej. Jest to bowiem niezbędny załącznik do CV i listu motywacyjnego , a także dokumentów potwierdzających posiadane wykształcenie. Dzięki świadectwu pracy możliwe jest ustalenie różnych uprawnień przysługujących danej osobie. Dotyczy to w szczególności stażu pracy czy uprawnień do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym. Istotne jest, aby pracownik zwalniany z pracy otrzymał w terminie przysługujące mu świadectwo pracy. Oczywiście osoby odpowiedzialne z ramienia pracodawcy za opracowanie tego dokumentu powinny uczynić to z należytą dokładnością i precyzją.
Obowiązujący w Polsce Kodeks pracy nakłada na pracodawców bezwzględny obowiązek niezwłocznego wydania świadectwa pracy zwalnianemu pracownikowi. Najlepiej uczynić to w ciągu kilku dni od wygaśnięcia bądź rozwiązania umowy. Może się jednak okazać, że z różnych przyczyn tak wczesne wydanie świadectwa pracy jest niemożliwe. W takiej sytuacji w terminie do 7 dni należy przesłać pracownikowi świadectwo za pomocą tradycyjnej poczty lub kuriera.
Obowiązkowe elementy świadectwa pracy
W świadectwie pracy co do zasady powinny znajdować się różne obowiązkowe elementy. Zaliczyć do nich można m.in. wskazanie daty wystawienia świadectwa oraz aktualnie obowiązującej podstawy prawnej, na podstawie której doszło do rozwiązania umowy o pracę. Zgodnie z obowiązującymi zasadami, prawo pracy reguluje te kwestie w art. 30 Kodeksu pracy. Dotyczy to:
- rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron;
- poprzez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
- przez oświadczenie jednej ze stron bez okresu wypowiedzenia;
- na skutek upływu czasu obowiązywania umowy;
- z dniem ukończenia pracy, której dotyczył dany kontrakt.
W świadectwie pracy znajdują się również wszelkie odbyte okresy zatrudnienia, a także wymiar czasu pracy danego pracownika w trakcie pracy u danego pracodawcy. W omawianym dokumencie określa się ponadto rodzaj wykonywanej przez daną osobę pracy, a także pełnione przez nią funkcje i stanowiska. Oprócz tego, jeśli do rozwiązania stosunku pracy doszło za wypowiedzeniem, należy wskazać stronę, która wypowiedziała umowę o pracę. W świadectwie pracy powinny znaleźć się również dane dotyczące okresu przysługiwania pracownikowi odszkodowania za skrócony czas wypowiedzenia umowy o pracę. Ponadto w tym dokumencie znajduje się wiele innych informacji, dotyczących choćby przysługującego i wykorzystanego urlopu wypoczynkowego, ojcowskiego, rodzicielskiego i wychowawczego wraz z podstawą prawną do ich udzielenia. Wskazuje się także na okres obowiązywania ochrony stosunku pracy, a także zwolnienia od pracy wykorzystane w danym roku kalendarzowym. Uwzględnia się tam również liczbę dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, okresy odbytej czynnej służby wojskowej, czas wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wykorzystywanie dodatkowych urlopów, a także okresy nieskładkowe przypadające w czasie zatrudnienia w danej firmie. Znajdują się tam również informacje o zajęciu wynagrodzenia za pracę w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego, jak również dane dotyczące należności finansowych na rzecz pracownika, których pracodawca nie był w stanie spłacić z powodu braku środków finansowych. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy można także wskazać informację o nabytych kwalifikacjach danej osoby, a także wysokości i składnikach jej wynagrodzenia.
Błędy w świadectwie pracy
Osoby przygotowujące świadectwo pracy mogą popełnić jakieś błędy na etapie tworzenia dokumentu. W takiej sytuacji pracodawca musi liczyć się z możliwością wystąpienia żądania od pracownika w sprawie usunięcia błędów w terminie do 7 dni. W razie konieczności pracownik ma również prawo do wystąpienia do sądu pracy w tej samej sprawie.
Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop
Pracownik, który nie wykorzystał całości urlopu wypoczynkowego, ma prawo do uzyskania ekwiwalentu pieniężnego z tego tytułu. Wysokość świadczenia oblicza się w oparciu o specjalny współczynnik, obliczany indywidualnie dla każdego roku kalendarzowego. Jego wysokość ustala się, odejmując od liczby dni w danym roku liczbę niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy. Potem uzyskany wynik dzieli się przez liczbę miesięcy w roku, czyli przez 12.
Źródła:
- https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/0239 (dostęp z dnia 24.01.2022).
2. https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/186135/ul (dostęp z dnia 21.01.2022).
